İHAM, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı yaptığı başvuruda tedbir kararı verdi

Ukrayna, 13 Mart 2014 tarihinde İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin (İHAS) “devletlerarası başvuru”yu düzenleyen 33. maddesi uyarınca Rusya’ya karşı İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi’ne (İHAM) başvurdu. Başvuru ayrıca Ukrayna sınırları içerisinde yaşayan insanların yaşamlarını ve sağlıklarını tehdit eden uygulamalara karşı İHAM İç Tüzüğü’nün 39. maddesinde düzenlenen “geçici tedbir” başlığı altında tedbir talebi de içeriyordu.

İHAM, mevcut durumun İHAS’ı ciddi şekilde ihlal etme riskini devam ettirdiği gerekçesiyle Ukrayna’nın bu talebini kabul etti. İHAM, Ukrayna ve Rusya’yı başta askeri müdahaleler olmak üzere, sivillerin yaşamlarını ve sağlıklarını tehlikeye atmamaya, İHAS’ın 2. maddesinde korunan yaşam hakkını ve 3. maddesinde korunan işkence yasağını ihlal etmemeye çağırdı. Ayrıca her iki devlet, İHAS’a uygun önlemler aldığını İHAM’a bildirmekle yükümlü.

İHAM 21 Şubat 2014 tarihinde, Yuriv Derevyanko isimli Ukrayna vatandaşının Kasım ayından beri artan devlet şiddeti nedeniyle yaptığı başvuruyu da öncelikli olarak inceleme kararı aldığını duyurmuştu. Derevyanko başvurusunda yaşam hakkının, işkence yasağının, özgürlük ve güvenlik hakkının, özel hayata saygı hakkının, toplantı ve gösteri özgürlüğünün ve mülkiyet hakkının ihlal edildiğini iddia etmişti. Ukrayna’da son dönemde yaşanan şiddetle ilgili yapılmış ve İHAM tarafından görüşülmüş ilk dava ise Sirenko v. Ukrayna başvurusu.

Bu arada, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Doç. Dr Burak Gemalmaz ve Dr İzzet Mert Ertan tarafından bu konuda yazılmış bilgilendirici bir yazı da var. “Süregiden Toplumsal Eylemlere Karşı Orantısız Kolluk Şiddetine AİHM’in Müdahalesi: Ukrayna Örneği” başlıklı yazı buradan okunabilir.