Rusya Yüksek Mahkemesi bölge okullarındaki türban yasağını Anayasa’ya uygun buldu

Bu haber, BAU LAW 2018 Güncel Anayasal Gelişmeler dersi kapsamında hazırlanmıştır. Katkı sunanlar: Hazal Aslan, Çakıl Güldal, Irmak Kepenek, Ayşenur Keskiner, Pelin Kımız, Nihal, Özkardeş, Gözde Selçuk, Banu Şenyiğit, Ülkü Olcay Uykun.

Rusya Yüksek Mahkemesi*, Mordovya Cumhuriyeti** yetkili organlarınca geçen Sonbahar’da yürürlüğe sokulan okullarda türban yasağını Anayasa’ya*** uygun buldu.

Rusya Yüksek Mahkemesi, Çarşamba günü verdiği kararda, Mordovya Müslüman cemaati tarafından, okullarda başörtüsü yasağının anayasal vicdan özgürlüğü ilkesini ihlal ettiği iddiasıyla yapılan başvuruyu reddetti. Yargıç, önceki kararlarda olduğu gibi, okullarda başörtüsü takma yasağının, Müslümanlar’ın tanrıya inanmasını engellemediğine ve kimsenin anayasal haklarını ihlal etmediğine karar verdi.

Mordovya hükûmetinin kararı, yalnızca başörtüsünü değil, dinsel tüm öğelerin sergilenmesini yasaklıyor. Yasak, ayrıca, kot pantolon, mini etek, göğüs dekoltesi, aşırı makyaj ve saç boyasını da kapsıyor.

Başörtüsü yasağı, bölgesel ve federal düzeylerde, Müslüman inanç sahipleri ve din adamları tarafından protesto edilmişti. Mordovya Müslüman cemaatinin lideri Fagim Shafiyev, cumhuriyet hükûmetinin kararının soruşturulması için savcılara başvuruda bulunmuştu ve Baş Müftü Ravil Gainutdin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e, okullarda ve üniversitelerde Müslüman kızların türban takma hakkını savunmasını talep eden bir mektup göndermişti.

Başkan Putin, 2012’de, okullarda türban takılmasına karşı olduğunu belirtirken, halkın dinî duygularına saygı duyulması gerekmesine rağmen Rusya’nın seküler bir devlet olduğunu söyleyerek türban konusundaki duruşunu açıklamıştı.

Putin “Komşu Avrupa devletlerinin türban takma sorununu nasıl halletiklerine bakmamız gerekir. O zaman her şey daha net hale gelir” şeklinde konuşmuştu.

Fakat Başkan Putin, konuya ilişkin kararların ancak kabul edilebilir bir biçimde ve din adamlarıyla görüşmelerden sonra alınması gerektiğini ifade etmişti. Böylece kimse zarar görmeyecekti.

Rusya Yüksek Mahkemesi, 2014 yılının Temmuz’unda, Rusya’nın güneyindeki Stravropol bölgesi yönetiminin okullarda türban ve diğer Müslüman başörtülerini takma yasağını da Anayasa’ya uygun bulmuştu.

Kaynak: RT

* RUSYA FEDERASYONU YÜKSEK MAHKEMESİ YETKİLERİ

Rusya Federasyonu Anayasası madde 118/1 uyarınca, Rusya Federasyonunda yargılama yetkisi sadece mahkemelere tanımıştır.

Mahkemeler faaliyetlerini Anayasa’ya ve Medeni, İdari ve Cezai yargılama usullerine göre yerine getirirler. Yargı sistemi asıl olarak anayasa mahkemeleri, genel mahkemeler ve özel ticaret mahkemeleri olmak üzere üçlü bir yapılanma göstermektedir.

Rusya Federasyonu Anayasa Mahkemesi’nin görevi, kanunların ve diğer düzenlemelerin Rusya Federasyonu Anayasası’na uygunluğunu denetlemekken, federe birimlerin anayasa mahkemelerinin görevleri federe birimlerdeki yasal düzenlemelerin federe birim anayasalarına veya şartlarına uygunluğunu denetlemektir. (m125)

Genel mahkemeler, bireyler arasındaki hukuk uyuşmazlıklarını, ceza davalarını, bireylerle devlet otoriteleri arasındaki uyuşmazlıkları çözümlemekle yetkili mahkemelerdir. (m126) Bu mahkeme sisteminin en yüksek temyiz mercii Rusya Federasyonu Yüksek Mahkemesi’dir.

Kaynak: Rusya’da Yargı Bağımsızlığı ve Hakim Teminatı,Arş. Gör. Ali İbrahim AKKUTAY, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi

**

Rusya Federasyonu’nda diğer federal devletlerden farklı olarak tek tip idari birimlerden oluşan simetrik yapı yerine asimetrik federal yapı egemendir. Rusya Federasyonu’nun 9 federal bölgesinden Volga’ya dahil özerk bir cumhuriyettir. Federasyon içindeki 21 cumhuriyetten biri olan Mordovya da kendi anayasasına sahiptir. (Aynı zamanda Mordovya Özerk Cumhuriyeti’nin Anayasa Mahkemesi olduğuna ilişkin Herman Schwartz’ın The Struggle for Constitutional Justice in Post-Communist Europe makalesi 5. Bölüm’e bkz.) Başkenti Saransk olup nüfusu 2002 verilerine göre 834,755’tir. 2010 nüfus sayımı verilerine göre halkın %40’ı Mordovyalı, %53.4’ü Rus, %5.2’si Tatarlardan oluşur. Ülkenin çoğunluğu (%68.6) Ortodoks Hıristiyanlardan oluşmaktadır. Bunun yanında ülkede %2’lik bir Sünni Müslüman azınlık bulunmaktadır.

***

Rusya Federasyonu’nun Anayasası’nda devletin laik olduğu, devlet düzeninin din üzerine kurulu olmadığı ve devletin hiçbir dini zorunlu hale getirmediği; dini grupların hepsinin kanun önünde eşit olduğunu 14. maddesinde açıkça belirtmiştir. Ayrıca din ve vicdan hürriyetiyle düşünceyi açıklama hürriyetini düzenleyen 28. maddesinde de dini serbestçe seçme, sahip olma yahut olmama ve yayma haklarını garanti altına almıştır. Yine Rusya Federasyonu Anayasası’nın 71. maddesinde insan ve yurttaş hakları ve özgürlüklerine, milli azınlıkların haklarına ilişkin düzenlemlerin ve korumaların değerlendirilmesini yetkisi altında toplamıştır.