Ekim 2015 – AYM ve İHAM Kararları Bülteni

Merhaba,

Seçim nedeniyle birkaç gün erken yayımladığımız üçüncü bültende, Ekim ayında Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi tarafından verilen önemli bazı bireysel başvuru kararlarını bulacaksınız. Ağustos ve Eylül bültenlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Bu arada, İHAM da Ocak – Haziran 2015 tarihleri arasında yayımladığı kararlara ilişkin bir PDF’i paylaştı. Kararların madde başlıkları altında ve İngilizce olarak özetlendiği metin için tıktık.

Bir önceki bültenden sonra çok güzel tepki ve öneriler aldık, sizin de varsa görüş ve önerileriniz lütfen bize iletin. Bültenden daha fazla kişinin haberdar olması için bülteni yakınlarınızla ve ilgilenebileceğini düşündüğünüz kişilerle paylaşırsanız çok seviniriz.

Görüşmek üzere.

İHAM Kararları

6 Ekim 2015

Yaşam Hakkı

Kavaklıoğlu ve Diğerleri v. Türkiye, başvuru no. 15397/02, Karar tarihi: 6/10/2015

1999 yılında Ankara’da Ulucanlar Cezaevi’ne yapılan operasyon sırasında cezaevinde olan kişilerin güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğü ve operasyon öncesinde/sırasında/sonrasında kötü muameleye maruz bırakıldıkları iddiası –

*Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yükümlülüğü ihlali

*Kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yükümlülüğü ihlali

Metin Gültekin ve Diğerleri v. Türkiye, başvuru no. 17081/06, Karar tarihi: 6/10/2015

Zorunlu askerlik hizmeti sırasında hepatit nedeniyle akut karaciğer yetmezliği yaşayan Toğay Gültekin’in karaciğer nakli için gönderildiği hastanede ameliyat olamadan vefat etmesi – Pozitif yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle yaşam hakkı ihlali

İfade Özgürlüğü

Belek ve Velioğlu v. Türkiye, başvuru no. 44227/04, Karar tarihi: 6/10/2015

Günlük Evrensel gazetesinde Kürt sorunu ve Abdullah Öcalan’ın serbest bırakılması hakkında KADEK üyeleri tarafından yapılmış açıklamanın yayımlanması nedeniyle başvuruculara para cezası verilmesi ve gazetenin basımının 3 gün süreyle yasaklanması – İfade özgürlüğü ihlali

Müdür Duman v. Türkiye, başvuru no. 15450/03, Karar tarihi: 6/10/2015

Bir eylemden sonra HADEP Eminönü binasının polislerce aranması sırasında PKK bayrağı ve Abdullah Öcalan’la ilgili kitap, makale ve fotoğrafların bulunması nedeniyle ilçe başkanı Müdür Duman’a hazır bulunmadığı duruşmada hapis cezası verilmesi – İfade özgürlüğünün ihlali (Adil yargılanma hakkından ayrıca inceleme yapmaya gerek görülmedi.)

Eğitim Hakkı

Memlika v. Yunanistan, başvuru no. 37991/12, Karar tarihi: 6/10/2015

7 ve 11 yaşında iki çocuğa yanlışlıkla cüzzam (leprosy) teşhisi konmasının ardından çocukların evde eğitim görme gibi seçenekler değerlendirilmeden okuldan atılması – Eğitim hakkı ihlali

8 Ekim 2015

İfade Özgürlüğü

Kharlamov v. Rusya, başvuru no. 27447/07, Karar tarihi: 8/10/2015

Fizik bölümünde akademisyen olan başvurucuya üniversitenin akademik senatosunun seçileceği konferansta seçim ve adaylar hakkında bilgilendirilmediklerini ve fikirlerinin sorulmadığını anlatan konuşması nedeniyle üniversitenin itibarına zarar verdiği iddiasıyla dava açılması – İfade özgürlüğü ihlali

Serbest Seçim Hakkı

Gahramanlı ve Diğerleri v. Azerbaycan, başvuru no. 36503/11, Karar tarihi: 8/10/2015

Muhalefet partilerinden milletvekili adayı olan başvurucuların 2010 yılında Azerbaycan’da yapılan genel seçimlerde hile yapıldığı, seçim yasasının ihlal edildiği, aralarında AGİT’in de bulunduğu gözlemcilerin baskı altına alındığı ve seçmenlerin görüşlerinin etkilendiği iddialarının çoğunluğu iktidar partisi temsilcisi üyelerden oluşan Seçim Kurulu’nca ve AYM de dahil olmak üzere yerel mahkemelerce gerektiği şekilde dikkatle incelenmediği iddiası – Seçim hakkının ihlali

13 Ekim 2015

Yaşam Hakkı

Haász ve Szabó v. Macaristan, başvuru no. 11327/14 ve 11613/14, Karar tarihi: 13/10/2015

Dur ihtarından sonra polisin sıktığı kurşunlar yüzünden neredeyse başından yaralanacak olan başvurucunun yaşam hakkı ve soruşturma yükümlülüğünün ihlal edildiği iddiası – Yaşam hakkı ihlali ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali

İşkence yasağı

Akkoyunlu v. Türkiye, başvuru no. 7505/06, Karar tarihi: 13/10/2015

Şırnak’ta zorunlu askerlik hizmetini yaptığı sırada göz rahatsızlığı nedeniyle gittiği revirde doktor olmaması ve göz damlasıyla tedavi edilmesi nedeniyle geciken tedavi sonucu başvurucunun sol gözünü tamamen kaybettiği iddiası – Pozitif yükümlülükler nedeniyle insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı ihlali

Özel Hayata Saygı Hakkı

Bremner v. Türkiye, başvuru no. 37428/06, Karar tarihi: 13/10/2015

Aynı zamanda Avustralya’da gazeteci olan ve dini bir kitabevinde çalışan başvurucunun Türkiye’de yürüttüğü misyonerlik faaliyetleri sırasında gizli kamera ile çekilmiş görüntülerinin buzlanmadan bir belgeselde kullanılması – Özel hayatın gizliliği hakkının ihlali

Serbest seçim hakkı

Rıza ve Diğerleri v. Bulgaristan, başvuru no. 48555/10 ve 48377/10, Karar tarihi: 13/10/2015

2009 yılında Bulgaristan’da gerçekleştirilen genel seçimlerde Türkiye’de bulunan 23 sandıkta kullanılan oyların geçersiz sayılması nedeniyle Hak ve Özgürlükler Hareketi Partisi’nden milletvekili adayı olan başvurucunun seçime girme ve 101 Türkiye vatandaşının oy kullanma hakkının ihlal edildiği iddiası – Seçim hakkının ihlali

15 Ekim 2015

Yaşam hakkı ve İşkence yasağı

L.M. ve Diğerleri v. Rusya, başvuru no. 40081/14, 40088/14, and 40127/14, Karar tarihi: 15/10/2015

Başvurucuların Rusya’dan Suriye’ye sınırdışı edilmeleri durumunda yaşam haklarının ve işkence yasağının ihlal edileceği iddiası – Sınırdışı edilirlerse, yaşam hakkı ve/veya işkence yasağı ihlal edilir. (Bu karar Mahkeme’nin Suriye’deki mevcut duruma ilişkin verdiği ilk karar)

İfade Özgürlüğü

Büyük Daire Kararı: Perinçek v. İsviçre, başvuru no. 27510/08, Karar tarihi: 15/10/2015

2005’te Lozan’da Ermeni Soykırımı’nın emperyalist bir yalan olduğuna dair konuşma yapan Doğu Perinçek’e para cezası verilmesi – İfade özgürlüğü ihlali

Toplantı ve Gösteri Hakkı

Büyük Daire Kararı: Kudrevicius ve Diğerleri v. Litvanya, başvuru no. 37553/05, Karar tarihi: 15/10/2015

Eylem yapan çiftçilerin eylem sırasında yolu kapatmaları nedeniyle kamu düzenini bozdukları iddiasıyla ceza almaları – Toplantı ve gösteri hakkını ihlal etmez.

20 Ekim 2015

Yaşam Hakkı

Behçet Söğüt ve Diğerleri v. Türkiye, 22931/09, Karar tarihi: 20/10/2015

2006 yılında Diyarbakır’da cenaze töreni sırasında başlayan çatışma nedeniyle hayatını kaybeden başvurucunun yakınlarının faillerin bulunması için yaptıkları şikayet sonrası polisler hakkında çıkartılan arama kararının zamanaşımına uğraması – Yaşam hakkı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğünün ihlali

İşkence Yasağı

Afet Süreyya Eren v. Türkiye, başvuru no. 36617/07, Karar tarihi: 20/10/2015

Yasadışı bir partinin üyesi olduğu şüphesiyle gözaltına alınan başvurucunun gözaltında tutulduğu dört gün boyunca kollarından asıldığı (filistin askısı), kıyafetlerinin çıkartıldığı, başının duvara vurulduğu ve tecavüzle tehdit edildiği iddialarına karşı polisler hakkında açılan soruşturmanın zamanaşımına uğraması nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – İşkence yasağı ihlali ve etkin soruşturma yükümlülüğü ihlali

Dilek Aslan v. Türkiye, başvuru no. 34364/08, Karar tarihi: 20/10/2015

Bildiri dağıtırken gözaltına alınan başvurucunun gözaltına alınırken, gözaltı aracında ve karakolda dövüldüğü, kafasının üzerine oturulduğu, taciz edildiği ve tecavüz tehdidine maruz bırakıldığı iddiasına rağmen kendisi hakkında görevli memura mukavemet ve hakaret etmekten ceza verilirken polisler hakkında “polislere direnirken yaralanmıştır” denerek takipsizlik kararı verilmesi – İşkence yasağını etkin şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali

İşkence yasağıyla bağlantılı olarak ayrımcılık yasağının ihlali

Balazs v. Macaristan, başvuru no. 15529/12, Karar tarihi: 20/10/2015

Bir bar çıkışı polis tarafından “pis çingene” denerek aşağılanan ve başlayan kavga sonrası götürüldüğü karakolda muayene için doktora sevk edilmeyen Roman başvurucunun ırkçı saldırıya ve sonraki olası saldırıları önlemeye yönelik etkili soruşturma yürütülmediği iddiası – Aşağılayıcı muamele yasağıyla bağlantılı olarak ayrımcılık yasağının ihlali

Adil yargılanma hakkı

Saghatelyan v. Ermenistan, başvuru no. 7984/06, Karar tarihi: 20/10/2015

Adalet Bakanı tarafından yapılan şikayetin Adalet Konseyi tarafından onaylanmasının ardından Ermenistan devlet başkanı tarafından hakimlik mesleğinden alınan başvurucunun, devlet başkanının kararlarına karşı yargı yolunun kapalı olması nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiası – Adil yargılanma hakkı ihlali

22 Ekim 2015

Kötü Muamele Yasağı

Lunev, Savinov, Sergey Antonov ve Sokil v. Ukrayna başvuruları, başvuru no. 4725/13, 5212/13, 40512/13, 9414/13, Karar tarihi: 22/10/2015

Tutuklanmadan önce de HIV + olan dört başvurucunun cezaevinde gerektiği şekilde tedavi olamadıkları ve cezaevi yönetimi tarafından baskı ve kötü muameleyle İHAM’a başvuru yapmalarının engellenmeye çalışıldığı iddiası – Kötü muamele yasağı ihlali ve Bireysel başvuru hakkı ihlali

Serbest seçim hakkı

Annagi Hajibeyli v. Azerbaycan, başvuru no. 2204/11, Karar tarihi: 22/10/2015

2010 seçimlerinden iki partinin ortak adayı olarak milletvekili adayı olan ve 675 imzayla en az 450 imza şartını yerine getiren başvurucunun adaylığının keyfi şekilde işleme alınmadığı ve İHAM’a yapılacak başvuru dosyasıyla birlikte avukatının tutuklandığı iddiası – Seçim hakkı ihlali ve Bireysel başvuru hakkı ihlali

27 Ekim 2015

Yaşam Hakkı

Özpolat ve Diğerleri v. Türkiye, başvuru no. 23551/10, Karar tarihi: 27/10/2015

2007 yılında Diyarbakır’da gerçekleştirilen bir polis operasyonu sırasında polise ateş açan İskender Özpolat’ın olay yerinde, operasyondan sonra gözaltına alınırken ağır şekilde dövülen Mehmet Özpolat’ın gözaltında öldüğü ve ölümlerine ilişkin bağımsız ve etkili bir soruşturma yürütülmediği iddiası – İskender Özpolat’ın ölümünde yaşam hakkı ihlali yok. Mehmet Özpolat’ın ölümü ve ölüme ilişkin yürütülen soruşturma yaşam hakkı ihlali

Mülkiyet Hakkı

Konstantin Stefanov v. Bulgaristan, başvuru no. 35399/05, Karar tarihi: 27/10/2015

Mahkeme tarafından avukat olarak atanan başvurucunun ücretine ilişkin sözleşmeyi imzalamaması ve avukatlık yapmayı reddetmesi nedeniyle para cezasına çarptırıldıktan sonra avukatlık ücretini alamadığı iddiası – Mülkiyet hakkı ihlali yok.

Serbest Seçim Hakkı

Branduşe v. Romanya (no. 2), başvuru no. 39951/08, Karar tarihi: 27/10/2015

Dolandırıcılık suçundan hüküm giyen başvurucunun Kasım 2008 seçimlerinde oy kullananaması – Serbest seçim hakkı ihlali

29 Ekim 2015

Başvuru Hakkının Kötüye Kullanımı

Stojnic v. Bosna Hersek, başvuru no. 24652/09, Karar tarihi: 06/10/2015

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti döneminde asker olarak kendisine Bosna Hersek’te tahsis edilen lojmanı satın alan, görev aldığı ordu Bosna Ersek’ten çekilince de asker olarak çalışmaya devam eden başvurucunun işinden ayrıldıktan sonra Bosna Hersek’teki evinin (başkasına tahsis edilmiş) kendisine iade edilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiası – Başvurucu Bosna Hersek İnsan Hakları Komisyonu’na bir başvuru yapmış, Komisyon, yasal düzenleme gereği o dönem ev sahibi olan yabancı askerlere evlerin iade edilemeyeceğine karar verip başvurucuya evin bedeline yakın bir tazminat ödemiş. Başvurucunun İHAM başvurusunda bu ödemeden ve başvurunun temeline ilişkin bilgilerden İHAM’ı haberdar etmemesi sonucu; Bireysel başvuru hakkının kötüye kullanımı nedeniyle kabul edilemezlik kararı

AYM Kararları

Adil Yargılanma Hakkı

23 Ekim 2015

Burhanettin Yalçın başvurusu, başvuru no: 2013/2578, karar tarihi: 08/09/2015

Gözaltında kanuni haklarının hatırlatılmadığı, ifade sırasında avukat yardımından yararlanamadığı, polis baskısı ve kötü muamele eşliğinde ifade vermeye/imzalamaya zorlandığı iddiası – Adil yargılanma hakkının ihlali (sadece avukattan yararlanamadığı için)

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

2 Ekim 2015

Hayriye Özdemir başvurusu, Başvuru No: 2013/3434, Karar tarihi: 25/6/2015

Boşandıktan sonra çocuğunun velayetini alan kadının çocuğuna kendi soyadını verememesi – Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlali

6 Ekim 2015

Fettullah Gülen başvurusu, başvuru no. 2014/12225, Karar Tarihi: 14/7/2015

Bir internet sitesinde yer alan röportajda kendisine karşı nefret söyleminde bulunulduğu iddiasıyla yaptığı suç duyurusuna takipsizlik kararı verilmesi nedeniyle şeref ve itibarının korunmasını isteme hakkının ihlal edildiği iddiası – Başvuru yollarının tüketilmemesi sebebiyle kabul edilemezlik kararı

23 Ekim 2015

İlhan Cihaner (no. 5) başvurusu, başvuru no: 2013/9285, karar tarihi: 08/09/2015

Savcı iken yürüttüğü soruşturmada bazı şüphelilerin ticari ve siyasi bağlantılarına ulaşılması nedeniyle Bugün gazetesi’nde yayımlanan haberlerde Cihaner’in mesleki itibarının ve kişilik haklarının ihlal edildiği iddiası – Açıkça dayanaktan yoksun sayılması nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Seçme ve Seçilme Hakkı

Oğuz Oyan başvurusu, başvuru no. 2015/8818, karar tarihi: 14/7/2015

7 Haziran 2015 genel seçimlerinde cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı konuşmaların tarafsızlık ilkesine aykırı olduğu iddiasıyla Yüksek Seçim Kurulu’na yaptığı başvurunun reddedilmesi nedeniyle seçme ve seçilme hakkının ihlal edildiği iddiası – Konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Atila Sertel başvurusu, başvuru no. 2015/6723, karar tarihi: 14/7/2015

Kamu görevi sayılan Basın İlan Kurumu’ndaki üyeliğinden istifa etmeden milletvekili adayı olduğu için adaylığı Yüksek Seçim Kurulu tarafından iptal edilen başvurucunun seçilme hakkının ihlal edildiği iddiası – Konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemezlik kararı

27 Ekim 2015

Hakan Tezel başvurusu, başvuru no: 2014716988, Karar tarihi: 8/09/2015

Hükümlü olması nedeniyle 2011’den beri yapılan seçimlerde ve bundan sonraki seçimlerde oy kullanamayacak başvurucunun seçme hakkının ihlal edildiği iddiası – Konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Geçici Tedbir Kararı

2 Ekim 2015

Mesut Güler başvurusu, başvuru no. 2015/15950, Karar tarihi: 2/10/2015

Suriye’de öldürülen Aziz Güler’in cenazesinin Türkiye’ye nakledilmesine izin vermeyen Suruç Kaymakamlığı’nın kararının yürütmesinin durdurulması için yapılan tedbir talepli başvuru reddedildi. Ekim sonu itibarıyla gerekçeli karar hala yayımlanmadı. Basın duyurusu.