Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra Moldova’da Devlet Başkanı genel seçimle seçilecek

Moldova Anayasa Mahkemesi Cuma günkü kararında siyasal elitlere aylardır karşı olan protestocuların taleplerine uygun olarak, Başkan’ın Parlamento kararıyla değil, genel seçimlerle seçilmesine hükmetti.

Parlamento’nun 2/3’ünün desteği ile yasalaşacak, Başkan’ın göreve gelmesini genel seçime bağlayacak olan Anayasa Mahkemesi kararı, yozlaşmış sisteme ve düşük hayat standartlarına kızgın sıradan Moldovalılar’a bir miktar siyasal güç verecek.

Siyasal elitlere karşı inancın yitirilmesine neden olan ve bu eski Sovyet Devleti’nin Batı yanlısı liderlerinin otoritesini sarsan; bankacılık sisteminden 1 milyar doların ortadan kaybolması olayı Eylül’den beri binler tarafından protesto ediliyor.

Pek çok Moldovalı’nın söylediğine göre şu anki sistemde, Başkan’ın Parlamento’nun %60 anayasal çoğunlukla seçilmesi, siyasal zümrenin devamlılığını sağlıyor.

Mahkeme gerekçesinde Anayasa Mahkemesi vatandaşların Başkan’ı seçme hakkını temin ettiğini belirtti.

Halihazırdaki Cumhurbaşkanı Nicolae Timofti’nin 4 yıllık görev süresi bu ay son bulacak.

Bu yasa tasarısı, çoğu erken seçim ve banka dolandırıcılığı sorumlularının yargılanmasını talep eden protestocuları tatmin etmeyecek gibi gözüküyor. Bu banka dolandırıcılığı, Moldova gayri safi milli hasılasının sekizde biri büyüklüğündeydi.

Protestocular, daha önceden Pavel Filip’i itibarı sarsılmış bir siyasi figür olarak gördükleri için başbakan olarak atanmasına karşı çıkmışlardı.

Protesto liderlerinden ve eski IHAM yargıçlarından Stanislav Pavlovsky, kararı “Halk tarafından kazanılan ilk zafer” olarak nitelendirdi.

Pavlovsky ayrıca “Karar, ülkenin zaptedilmiş durumundan kurtulma yolunu açtı, insanlar suçlu bir hükümete kesin bir hayır demeli” şeklinde ekledi.

Avrupa’nın en fakir ülkelerinden olan Moldova’nın, aralarında IMF’nin de bulunduğu denizaşırı borç verici kurumların finansmanını sağlamak için istikrarlı bir hükümete ihtiyacı var. Bu finansmanın akışı bankacılık skandalı ve hemen ardından ortaya çıkan politik kriz sonrasında durdurulmuştu.

Bilgi notu: Moldova Anayasa Mahkemesi 4 mart 2016 tarihindeki kararında, cumhurbaskanlığı seçimleri ile ilgili 5 temmuz 2000 tarihli 1115 sayılı kanunun 14. maddesindeki bazı hükümlerin Moldova Anayasası’na uygun olmadığına karar verdi.

Mahkeme, Anayasa’nın 141. maddesinin 2. paragrafına göre Anayasa değişıklıği ile ilgili yasa tasarısının Parlamento önüne gelebilmesi için öncesinde, Anayasa Mahkemesi’nin en az 4 yargıcının onayına ihtiyaç olduğunu belirtti.

Mahkeme’ye göre Anayasa’nın değiştirilmesi ile ilgili yasa tasarısı usule uygun değil. Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın temel değerlerini siyasetin kötü niyetli uygulamalarından,sosyal ve kurumsal aktörlerden korumayı amaçladığını ifade etti.

Bu haber, BAU Hukuk LAW 2018 Current Constitutional Developments dersi kapsamında Nergis Oprescu, Irem Özbay, Alp Soysal, Atahan Yılmaz, Batuhan Kocabaş, Berke Yılmaz, Hasan Can Karaca, Metin Seven ve Mikail Yiğit tarafından çevrilmiştir. 

Kaynak: Reuters ve Moldova Anayasa Mahkemesi