Avrupa Adalet Divanı’nın kararına uyan Polonya’da emekliye sevk edilen Anayasa Mahkemesi yargıçları yeniden göreve başlayacak

Polonya Hükûmeti, daha önce zorla emekliye sevk ettiği Anayasa Mahkemesi yargıçlarından bazılarını eski konumlarına iade etti.

Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, yüksek yargıçların üçte birini göreve iade eden işlemi Pazartesi günü imzaladı.

Hükûmet, bu senenin başında, tartışmalı şekilde yargıçların emeklilik yaşını düşürmüş ve böylece birçoğunu görevini terk etmeye zorlamıştı. Muhalifler bunu, Hukuk ve Adalet Partisi’nin siyasal bir hamlesi olarak görmüştü.

Muhalifler, kanunun Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PiS) Yüksek Mahkeme üzerinde kontrol sağlamasına hizmet ettiğini ifade etmişti.

PiS, kanunları veto edebilen ve Polonya’daki tüm yargıçların atanmasından sorumlu kurumu kontrol eden Anayasa Mahkemesi’nin çoğu yargıcını hali hazırda belirlemiş durumda.

Reformların, komünist dönemde atanan yargıçların görevden uzaklaştırılması ve mahkemenin daha verimli çalışabilmesi için gerekli olduğu iddia edilmişti.

Hükûmet neden U dönüşü yaptı?

Avrupa Adalet Divanı’nın Ekim ayında verdiği karar, AB’nin yürütme kolu olan Avrupa Komisyonu tarafından talep edilmişti. Kararda reformların, iktidar partisine yargı üzerinde denetim yetkisi verdiği için hukukun üstünlüğüne zarar verdiği belirtilmişti.

Pazartesi günü karar onaylandı ve Cumhurbaşkanı Duda’nın uyup uymamak konusunda geceyarısına kadar zamanı vardı. Ancak Hükûmet, Divan’ın kararına uyduğunu söyleyerek kanunu ilga etmek için zaten anlaşmıştı.

PiS lideri Jaroslaw Kaczynski, geçen ay “Avrupa Birliği’nin bir üyesiyiz ve Avrupa Birliği hukukuna uyacağız” demişti.

Kanun nasıldı?

Yargıçların emeklilik yaşını 70’ten 65’e düşüren Yüksek Mahkeme kanunu Haziran ayında teklif edilmiş ve yaygın sokak gösterilerine sebep olmuştu.

20’den fazla yargıç – toplamın neredeyse üçte biri – emekliliğe zorlanmıştı ancak şimdi görevlerine geri dönebilecekler.

Muhalifler, PiS’in kanunu iktidara sadık yargıçların atanması için kullanmasından korkuyordu. Muhaliflerden biri, görevinden ayrılmayı reddeden ve Polonya Anayasası’nın kendisine altı yıllık bir görev hakkını garanti ettiğini iddia eden Yüksek Mahkeme Başkanı’ydı.

65 yaşındaki Başyargıç Malgorzata Gersdor, reformları bir “tasfiye” olarak nitelemişti.

Muhafazakâr hükûmet suçlamaları reddetmiş ve ülkenin yargı organının 1989’da komünizmin yıkılmasından bu yana düzgün şekilde yenilenmediğini iddia etmişti.

Kaynak: BBC