İHAM, 2018 Yılı İstatistiklerini Yayımladı.

Genel istatistik

İHAM, 2018 yılı içerisinde toplam 1.014 karar yayımladı. 2018 yılında Mahkeme’ye 43.100 başvuru yapıldı. 29.300 başvuru tek yargıç tarafından kabul edilemez bulundu. Mahkeme önünde ön incelemesi yapılan başvuruların %60’ı İç Tüzük 47’ye uyulmadığı için atıldı. 7.644’ü ilgili Hükümet’e bildirildi. Geçen sene 15.595 başvuru hakkında karar verilirken, bu sene 2.783 karar verildi. Bu kararlarda başvurular birleştirildiği için aslında 1.014 karar verilmiş oldu. İHAM’a bu yıl İç Tüzük madde 39 uyarınca 1.540 geçici tedbir talepli başvuru yapıldı. Mahkeme, bu başvurulardan 143’ü hakkında geçici tedbir kararı verdi.

Mahkeme, 30 Mayıs 2017 tarihinde yayımladığı açıklama ile 22 Mayıs 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2009 yılından bu yana uyguladığı ‘öncelik’ politikasını değiştirdiğini duyurmuştu. Mahkeme’nin en önemli gördüğü ilk üç kategoriye giren başvurulara öncelik verilmesini amaçlayan değişiklik sonucu, 31 Aralık 2018 itibarıyla Mahkeme önünde öncelikli olarak incelenmeyi bekleyen başvuru sayısı, geçen yıla oranla %15 artarak 20.613’e çıktı. Bunun nedeni olarak Rusya’daki cezaevi koşulları ve Türkiye’deki hukuka aykırı tutuklama ile ilgili başvurular gösteriliyor. 2017 yılında öncelikli incelenmek üzere seçilen 2.555 başvuru Hükümet’e bildirilirken, 2018 yılında bu sayı 2.871’e yükseldi. Benzer şekilde, öncelikli incelenen başvuru sayısı da 2017’ye oranla %45 arttı (2017 yılında 4.594 iken 2018 yılında 6.652). Bunun nedeni de Rusya, Romanya ve Macaristan’daki cezaevi koşullarıyla ilgili ve Türkiye’de güvenlik güçleri tarafından meydana gelen ölümler ile hukuka aykırı tutuklamalarla ilgili başvuru sayılarının artması.

İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ni (İHAS) en çok ihlal eden ülkeler sıralamasında İHAS’ın en az bir maddesinin ihlal edildiği 238 karar ile Rusya birinci sırada. Rusya’yı 140 ihlal kararı ile Türkiye, 86 ihlal kararı ile Ukrayna, 71 ihlal kararıyla Romanya takip ediyor. Mahkeme önünde bekleyen davaların %20.9’u Rusya’ya, %15.1’i Romanya’ya, %12.9’u Ukrayna’ya ve %12.6’sı Türkiye’ye ait.

2018 İstatistikleri ve Türkiye

2018 sonu itibarıyla İHAM önünde Türkiye’ye karşı yapılmış toplam başvuru sayısı 7.107. Türkiye 2017 yılından sonra, 2018 yılında da 40 ihlal kararıyla ifade özgürlüğünü Avrupa Konseyi üyesi ülkeler içerisinde en fazla ihlal eden ülke oldu. [2016 yılı içerisinde verilen 37 ifade özgürlüğü ihlali kararının 7’si Türkiye’den. 2015 yılı içerisinde verilen 28 ifade özgürlüğü ihlali kararının 10’u Türkiye’dendi.] Türkiye ayrıca 11 ihlal kararı ile toplantı, gösteri düzenleme ve dernek kurma özgürlüğünü en fazla ihlal eden ülke.

2018 yılında Türkiye’ye karşı verilen ihlal kararlarının tamamını, bazı önemli kabul edilemezlik kararlarıyla Hükümet’ten savunma istenilen başvuruları okumak için tıklayın. 

Türkiye’ye karşı verilen ve İHAS’ın en az bir maddesinin ihlal edildiği 140 kararda ihlal edilen maddeler:

2. madde – yaşam hakkı: 1 ihlal

2. madde – yaşam hakkı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü: 10 ihlal

3. madde – insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı: 11 ihlal (işkence yasağından ihlal yok)

3. madde – işkence, insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü: 5 ihlal

5. madde – özgürlük ve güvenlik hakkı: 29 ihlal

6. madde – adil yargılanma hakkı: 41 ihlal

6. madde – makul sürede yargılanma hakkı: 9 ihlal

8. madde – özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı: 8 ihlal

9. madde – din ve vicdan özgürlüğü: 1 ihlal

10. madde – ifade özgürlüğü: 40 ihlal

11. madde – toplantı ve örgütlenme özgürlüğü: 11 ihlal

13. madde – etkili başvuru yolu: 7 ihlal

14. madde – ayrımcılık yasağı: 3 ihlal

Ek 1 no.lu Protokol madde 1 – mülkiyet hakkı: 3 ihlal

Ek 1 no.lu Protokol madde 2 – eğitim hakkı: 0 ihlal

Ek 1 no.lu Protokol madde 3 – serbest seçim hakkı: 1 ihlal

Mahkeme’nin 2013-2014 yılı, 2015 yılı  , 2016 yılı ve 2017 yılı istatistiklerine bu linklerden ulaşmak mümkün.