İtalya Anayasa Mahkemesi tarihî kararda yardımlı intiharın her zaman suç olarak kabul edilmeyeceğine hükmetti

İtalya’nın en yüksek mahkemesi “dayanılmaz fizikî ve psikolojik acı içerisinde” olan birinin intihar etmesine yardım etmenin her zaman cezalandırılmaması gerektiğine karar verdi.

Anayasa Mahkemesi, “yaşam-destek ünitesine bağlı olarak yaşayan ve tedavi edilemez bir hastalıktan mustarip olan bir hastanın intihar etme isteğini kolaylaştıran” bir kişinin bazı şartlar altında cezalandırılmaması gerektiğine hükmetti.

Mahkeme, hastanın durumunun “onun dayanılamaz olarak kabul ettiği bir fizikî ve psikolojik acı yaratması” gerektiğini söyledi.

Mahkeme’den, beş yıl önce geçirdiği bir trafik kazası sonrası boyundan aşağısı felç olan ve kör kalan DJ Fabo lakaplı müzik prodüktörü Fabiano Antoniani’nin davasına bakması talep edilmişti.

İtalyan Radikal Parti üyesi Marco Cappato, 2017 Şubat’ında Antoniani’yi İsviçre’ye götürmüş ve 40 yaşındayken ölmesine yardım etmişti.

Cappato, haksız bulduğu kanuna dikkat çeken “sivil itaatsizlik eyleminin” ardından İtalyan yetkililere teslim olmuştu.

Cappato kararı bir tweet’le selamladı: “Fabo’nun durumunda olanların yardım edilmeye hakkı var. Bugünden itibaren, karara katılmayanlar dahil, hepimiz daha özgürüz. Siyasal partilerin başını diğer tarafa çevirdiği bir zamanda bu, sivil itaatsizliğin zaferi.”

Solcu milletvekili Nicola Fratoianni ise şu şekilde tweet attı: “Bu karardan sonra artık mazeret yok: parlamento, kendi kaderini belirlemek isteyenlerin ve hayatları için saygı talep edenlerin özgürlüğü kanununu yapabilmeli.”

Yasal engel

Milan’da bir mahkeme Capatto’yu “intihara teşvik veya yardım”dan hali hazırda yargılamakta ancak mevcut kanunu aydınlatması için İtalya Anayasa Mahkemesi’ne konuyu danışmıştı.

Geçen senenin Ekim ayında Mahkeme, konuya ilişkin yasal boşluğu doldurması için parlamentoya bir yıl süre vermişti fakat milletvekilleri bunu yapmadı.

Bir aylık siyasal kaosun ardından yeni hükûmet geçen hafta göreve başladı ancak intihara yardım öncelikleri arasında yer almadı.

Geçen sene Mahkeme “yaşamın sonlanmasıyla ilgili mevcut yasal çerçeve bazı özel durumları uygun korumadan mahrum bırakmakta” demişti.

Papa farklı görüşte

Geçen hafta Papa Francis, karar daha çıkmadan yardımlı intihar ve ötanaziye karşı olduğunu söylemişti.

İtalya Doktorlar Odası’ndan bir delegasyona Papa, “hasta bir kişinin olası ölme isteğini tatmin etmek için, yasal değişikliklerle de kayırılan, ilaç kullanımıyla ilgili günaha çağrıyı reddedebiliriz ve reddetmeliyiz” şeklinde konuştu.

Kilise, Roma Katolik ülkede hâlâ son derece etkili.

Ötanazi mi yardımlı intihar mı?

Mahkeme kararı, ötanaziyi zikretmeden, yardımlı intihara odaklandı. Aralarındaki temel fark ölümcül eylemi kimin yaptığında.

Ötanazi, bir hastanın, talebi üzerine, genellikle bir doktor olan üçüncü bir kişi tarafından gerçekleştirilen bir eylemle bilerek öldürülmesi. Aktif ötanazi ölümcül bir iğnenin yapılması halinde kullanılan terim. Pasif ötanazi ise, yapay su desteği gibi hayatın devam etmesini sağlayan bir ilacın verilmesinin durdurulmasına deniyor.

Ötanazi hastanın talep etmesi halinde olduğu gibi gönüllü olabileceği gibi, çocuk gibi üçüncü bir tarafın talebinin yerine getirilmesini de ifade edebilir.

2017’de DJ Fabo tarafından tercih edilen yöntemse yardımlı intihar. Bu tür durumlarda hasta doktordan kendi kararıyla alacağı bazı ilaçlar yazmasını talep ediyor. Bu nedenle doktor doğrudan müdahale etmiyor ancak hastaya yardımcı olarak onunla işbirliği yapıyor.

Avrupa’da hayata son verme: yasaların durumu

Avrupa’da yalnızca üç ülke hem ötanazi hem de yardımlı intihara izin veriyor: Belçika, Hollanda ve Lüksemburg.

İsviçre, Almanya, Finlandiya ve Avusturya bazı özel vakalarda doktor yardımıyla ölüme imkân tanıyor.

İspanya, İsveç, İngiltere, İtalya, Macaristan ve Norveç gibi ülkeler ise bazı sıkı şartlar altında pasif ötanaziye izin veriyor.

Kaynak: Euronews