Şubat 2020 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Şubat ayı içerisinde Anayasa Mahkemesi tarafından yayımlanan önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.

Yaşam hakkı

Ahmet Kortak Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/14603, Karar Tarihi: 10.12.2019

İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü tarafından 3 Aralık 2015 tarihinde gerçekleştirilen operasyonda evlerinin basılması sonucu güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürülen Dilan Kotak’ın ölümüyle ilgili kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Yaşam hakkı ihlalini etkili şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali

Selahattin Demirtaş Başvurusu (2), Başvuru Numarası: 2016/2216, Karar Tarihi: 11.12.2019

İstanbul’da bulunan bir vakıf üniversitesinde öğretim üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. A.A.Ş.’nin 10 Ağustos 2015 tarihinde bir sosyal paylaşım sitesinde “Bu iş böyle olmaz. Her şehidimize karşılık bir HDP milletvekili indirilmeli.” şeklinde paylaşımda bulunması üzerine görevden uzaklaştırılması, bir başka üniversitede görev yapan Yrd. Doç. Dr. F.Ö. ise kendisine ait sosyal medya hesabından “… Üniversitesinin pkk aşkı. Sonuna [kadar] destekliyorum hocamızı. Her şehit için bir HDP milletvekili indireceksin bak kalıyor mu terör.” şeklinde paylaşımda bulunması nedeniyle suç duyurularına kovuşturmaya yere olmadığı kararı verilmesi – Açıkça dayanaktan yoksunluk gerekçesiyle ret

Şehmus Altındağ Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2014/4926, Karar Tarihi: 09.01.2020

24 Aralık 1991 tarihinde Diyarbakır’ın Kulp ilçesinde üç örgüt üyesinin cenazelerinin defni sırasında güvenlik güçlerince açılan ateş sonucu aralarında başvuruların yakınlarının da olduğu yedi kişinin ölmesi, başvurucu Şeyhmus Altındağ’n yaralanmasıyla ilgili soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Yaşam hakkı ihlalini etkili şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali

İşkence, İnsanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Oya Meriç Eyüboğlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/15836, Karar Tarihi: 08.01.2020

IŞİD’in Kobani’de kadınlara yönelik şiddet eylemlerini protesto etmek amacıyla Savaşa Karşı Kadın İnisiyatifi Platformu tarafından 09.10.2014 tarihinde Atatürk Havalimanı’nda düzenlenen protesto sırasında dış hatlar terminali içinde, gelen yolcu katındaki check-in kontuarları arasında bulunan alanda iki kişinin koşmaya başlaması sonucu kolluk ve havaalanı özel güvenlik görevlilerince müdahale edilmesi ve sağ kolu sırtına doğru bükülerek kolundan ve boynundan tutularak gözaltına alınan, hakkında açılan davadan “gösterici grubun henüz toplanmadan polisin müdahale ettiği, bu nedenle kanuna aykırı toplantı yapma suçunun unsurlarının oluşmadığı, polisin müdahale etmeden önce gerekli ihtarı yapmaması sebebiyle de ihtara rağmen dağılmama suçunun oluşmadığı” gerekçesiyle beraat eden başvurucunun, kolluk görevlileri hakkında görevi kötüye kullanma ve hakaret suçlarını işledikleri iddiasıyla yaptığı suç duyurusunda kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi – Kötü muamele yasağından ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünden ihlal yok. (Mahkeme bu başvuruda toplantı ve gösteri özgürlüğünün de ihlal edilmediğine karar verdi.)

G.O. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/2470, Karar Tarihi: 15.01.2020

2 Ağustos 2014 tarihinde babası ile birlikte karakola giderek kendisine cinsel istismar, tehdit ve hakarette bulunduğu iddiasıyla K.A.’dan şikayetçi olan başvurucunun şikayeti üzerine açılan davada K.A.’ya hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi – İhlal yok

Yalçın Atlı Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/19711, Karar Tarihi:15.01.2020

17 Ekim 2014 tarihinde sabah 05.30 saatlerinde yüzleri maskeli özel harekat polisleri tarafından kapısı kırılarak evi basılan, uzun namlulu silahlarla yüz üstü yere yatırılan, silah dipçiğiyle başına vurulan, yumruk ve tekmelerle araca bindirilerek gözaltına alınan ve bu sırada ‘Şerefsiz, … Koyduğun çocuğu, karakolda ise şerefsiz’ gibi hakaretlere maruz bırakılan başvurucunun şikayetinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – 

Barış Toylak Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/10047, Karar Tarihi: 15.01.2020

12 Ağustos 2015 tarihinde sabah 05.30’da kolluk kuvvetlerinin evinin kapısını kırarak içeri girdiği, ellerini arkadan kelepçeleyip yere yatırıp ayağı ile kafasına bastığı başvurucunun şikâyetine zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması suretiyle yaralama suçu kapsamında olduğu gerekçesiyle başvurucunun yaralanmasının basit nitelikte olması nedeniyle ek kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi  – Kötü muamele yasağının ihlali

Salih Şahin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/13964, Karar Tarihi: 28.01.2020

1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanmasının yasaklanması üzerine polisin başvurucunun da olduğu gruba müdahale etmesiyle ilgili şikayette zor kullanma yetkisinin aşılmadığı gerekesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Kötü muamele yasağını etkili şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali (Ayrıca toplantı ve gösteri özgürlüğünün de ihlaline karar verildi.)

Özgürlük ve güvenlik hakkı

Mehmet Hasan Altan Başvurusu (3), Başvuru Numarası: 2018/2620, Karar Tarihi: 09.01.2020

Anayasa Mahkemesi’nin kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile ifade özgürlüğünün ihlaline karar verip derhal tahliye edilmesini istediği kararına rağmen başvurucunun yerel mahkemelerin Anayasa Mahkemesi kararına direnerek başvurucuyu serbest bırakmamaları – Bağlayıcı olan Anayasa Mahkemesi kararının uygulanmaması nedeniyle 19. maddenin ihlali

Mehmet Eren Ovayolu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/36232, Karar Tarihi: 10.12.2019

Sosyal medya hesabında “em jiyane kurdon em jiyane pkkne” (kürt yaşarız pkklı yaşarız), “… canlı bmba yoktu burda hemen kim yaptı tererüst market soyuluyor tererüst banka soyuluyor tererüst dövüş oluyo tererüst o kadar kolaymı tererüstlerin üstüne atmak … al gel bir tererüste burda benim gel al tamam …”, “abim kestiler amq türk devleti ses çıkarmadı biz vurduk hapislik olduk varmı bole bişey bende vurup bu stten sonra daga cıkıcam adamsa bu yazıyı okurlar benide bulurlar”, “tek yol devrim (kürdistan)”, “bu gün gaziantepji bomba dokuz van aldi gozumun onunde dokuz can gitti devrimcilik boyle biseydir. tek yol devrim”, “ben pkk lıyım”, “ben bu gün dortte cikiyorum”, “hakkari cukurcaova”, “daga cikcam”, “benn pkkliyum”, “pkk yi tutyoz”, “ben vuracam polisi” ve “gerilla aşk” şeklinde paylaşımlar bulunan, örgütü simgeleyen kıyafetlerle çekildiği fotoğraflarını paylaşan, sosyal medya geçmişinde ve cep telefonunda Abdullah Öcalan’a ait resimler, PKK/KCK-PYD/YPG örgütüne ait sembol ve işaretlerin bulunduğu çok sayıda resim ve video, örgüt mensuplarının silahlı resimleri ve videoları, örgütü öven, örgüte katılımı, eylem yapmayı özendirici nitelikte video, resim ve müziklerin bulunduğu çocuk başvurucunun örgüt propagandası yapma suçundan tutuklanması, daha sonra adli kontrolle serbest bırakılması – Tutuklama tedbirinin ölçülü olduğu ve adli kontrol uygulamasının yetersiz kalacağı sonucuna varmasının keyfi ve temelsiz olmadığı gerekçesiyle başvurunun açıkça dayanaktan yoksun bulunarak reddedilmesi

Günal Kurşun Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/35484, Karar Tarihi: 15.01.2020

Büyükada’da gerçekleştirilen insan hakları toplantısı sırasında 5 Temmuz 2017 tarihinde gözaltına alınan ve 18 Temmuz 2017 tarihinde silahlı terör örgütüne üye olmamakla beraber örgüt adına faaliyette bulunarak yardım etme suçundan tutuklanan başvurucunun ihlal iddiaları – AYM, yakalama ve gözaltının hukuka aykırılığı iddiasını iç hukuk yolları tüketilmediği için reddederken, başvurucunun yalnızca ilk tutukluluğa itiraz etmiş olması, sonrasında verilen tutukluluğun devamı kararlarına itiraz ettiğinin dosyadan anlaşılamaması nedeniyle özgürlük ve güvenlik hakkı bakımından iç hukuk yollarının tüketilmediğine karar vermiştir. Sulh ceza hakimlerinin bağımsız ve tarafsız olmadığı, tutukluluk incelemelerinin hakim önüne çıkartılmadan yapıldığı itirazları ise açıkça dayanaktan yoksun bulundu.

Abdullah Kılıç Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/25356, Karar Tarihi: 08.01.2020

Bir dönem Habertürk TV haber koordinatörlüğü ve daha sonra Meydan gazetesinde köşe yazarlığı yapan bir gazeteci olan başvurucunun 25 Temmuz 2016’da gözaltına alınıp başvurucuyla ilgili olarak tanık beyanları, örgüt liderinin talimatı sonrasında Bank Asyaya kayda değer miktarda para yatırması, yazmış olduğu bir yazının örgüt liderine ait hesaptan paylaşılıp örgüt mensuplarına duyurulması, 17-25 Aralık süreci sonrası Habertürk TV’deki görevinden uzaklaştırılınca Fuatavni adlı sosyal medya hesabı tarafından sahiplenilmesi, yazılarında -sonradan darbe girişiminde bulunan- FETÖ/PDY ile yapılan hukuki mücadeleyi hukuksuzluk ve zulüm olarak nitelendirip itibarsızlaştırması, örgüt adına propaganda yapan, örgüte finans sağlayan kuruluşlara hâkim kararı ile kayyım atanmasını ve örgütle mücadele kapsamındaki idari kararları benzer şekilde hukuksuzluk olarak niteleyip devrin değişeceğini, mücadele eden kamu görevlilerinin bir gün adalet önünde hesap vereceğini yazması ve benzer söylemlerin örgütün yazılı ve görsel medyasında da sıkça yer alması gibi hususlara değinilerek 29 Temmuz 2016’da örgüt üyeliği suçundan tutuklanması  – Başvurucunun ilk tutukluluğu yönünden özgürlük ve güvenlik hakkı ihlali açıkça dayanaktan yoksun bulunurken, hükümle birlikte yeniden tutuklanması yani ikinci tutuklulukla ilgili ihlal kararı verildi.

Adil yargılanma hakkı

Samanyolu Haber Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. Başvurusu (2), Başvuru Numarası: 2015/1153, Karar Tarihi: 15.01.2020

“S HABER” logosuyla yayın yapan televizyon kanalı şirkete 24 Haziran 2015 günü yayımlanan 18.00 Ana Haber bülteni nedeniyle 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan yayın ilkesinin ihlal edildiğinden bahisle Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından 7/8/2014 tarihli kararla 12.353 TL idari para cezası verilmesi – Şirketin sicil kaydının 670 sayılı KHK ile resen terkin edilmesi, dolayısıyla Şirketin hukuki varlığının 17 Ağustos 2016 tarihinde sona ermesi nedeniyle başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmadığından başvurunun düşmesine karar verildi.

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Kağan Osman Karamanoğlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/21063, Karar Tarihi: 15.01.2020

Viyana’da doğan, Avusturya ve Türkiye vatandaşı olan ve Türk nüfus kütüğüne Kağan Osman Karamanoğlu olarak kaydedilen başvurucunun Türk vatandaşlığından çıkmasının ardından isminden Osman ismini çıkartmak için açtığı davanın Türk vatandaşlığından çıkması ve kaydının kapatılması nedeniyle ismini değiştirmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle reddedilmesi – Özel hayata saygı hakkının ihlali

M.O. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/11733, Karar Tarihi: 15.01.2020

Evli olan ve çalıştığı askeri hastanede hemşire olan başka bir kadınla bir süredir ilişkisi devam eden başvurucunun meslek etiğine uymayan, yüz kızartıcı ve TSK’nın itibarını sarsacak düzeyde gayriahlaki bir ilişkinin bulunduğu iddiasıyla Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 20. maddesi gereğince başvurucu hakkında TSK’dan ayırma cezası verilmesi – Özel hayata saygı hakkından ihlal yok, adil yargılanma hakkı ihlali açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle ret

Ahmet Gülen Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/23168, Karar Tarihi: 16.01.2020

FETÖ/PDY üyeliği iddiasıyla 30 Aralık 2015 tarihinde tutuklanan, 27 Nisan 2018 tarihinde hapis cezası alan başvurucunun %90 oranında engelli ve down sendromlu olan oğlu ile -sağlık durumu nedeniyle- haftada bir açık görüş yapma talebini İnfaz Kurumu tarafından reddedilmesi – Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlali

İfade özgürlüğü

Mustafa Akaydın Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/14800, Karar Tarihi: 08.01.2020

Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu tarihte Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor bayramı törenlerinde dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’a  “…Biz ipleri Obama’nın elinde başbakan istemiyoruz. Biz işi bitince tuvalete süpürülecek başbakan da istemiyoruz. Biz adam gibi adam istiyoruz arkadaşlar adam gibi adam…” dediği için 6.000 TL manevi tazminat ödemeye mahkum edilmesi – açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle kabul edilemezlik kararı

Berrin Baran Eker Ve Muzaffer Özbek Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/11012, Karar Tarihi: 09.01.2020

Barış ve Demokrasi Partisi çalışanı olan başvuruculara 6 Şubat 2015 tarihinde Diyarbakır’da üzerinde Abdullah Öcalan’ın fotoğrafının olduğu, Türkçe ve Kürtçe “[A.Ö.ye] Özgürlük İmza Formu” başlıklı ve açıklama kısmında ise “[A.Ö.ye] ve Türkiye’deki siyasi tutsaklara özgürlük talebini destekliyorum. [Ö.nün] özgürlüğü Türkiye’nin demokratikleşmesi ve Kürdistandaki barış süreci için en önemli adım olacaktır.” yazılı formun imzalatılması için kampanya yaparak örgüt propagandası yaptıkları iddiasıyla 10 ay hapis cezası verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması – İfade özgürlüğünün ihlali

Uğurlu Gazetecilik Basın Yayın Matbaacılık Reklamcılık Ltd. Şti. Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/12313, Karar Tarihi: 26.12.2019

Yeni Akit gazetesinde CHP’li bir belediyede yolsuzlukla ilgili bir haberin çıkmasının ardından gazetede 19.12.2012 tarihinde CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve eşi Selvi Kılıçdaroğlu hakkında “Selvi Hanım’a Gerdanlık” ve 20.12.2012 tarihinde “Kemal Bey Gerdan Kıvırdı” başlığıyla yayımlanan iki haber nedeniyle Kılıçdaroğlu ve eşinin gazetede hakkında açtıkları manevi tazminat davasında gazetenin 5.000 TL tazminat ödemesine karar verilmesi – İfade özgürlüğünden ihlal yok.

Aykut Küçükkaya Başvurusu, Başvuru Numarası: 2014/15916, Karar Tarihi: 09.01.2020

Olayların meydana geldiği tarihte Cumhuriyet gazetesinin ve cumhuriyet.com.tr adresindeki haber portalının sorumlu yazı işleri müdürü olan başvurucunun 4 Ağustos 2014 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan’ın oğlu Necmettin Bilal Erdoğan ile birlikte bazı bürokrat ve eğitim alanında faaliyette bulunan beş sivil toplum kuruluşunun (STK) temsilcisinin bulunduğu bir toplantıdaki konuşmaların bir bölümüne ait ses kayıtlarını yayımlamasının üzerine videoya erişimin engellenmesi – İfade ve basın özgürlüğünün ihlali

Örgütlenme özgürlüğü

Tüncay Yıldız Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2014/12717, Karar Tarihi: 08.01.2020

“MLKP [Marksist Leninist Komünist Parti] silahlı terör örgütüne yönelik olarak ülke genelinde yapılan operasyonlarda ele geçen örgütsel dökümanlar irdelendiğinde, örgütün dernek, sendika, vakıf, çeşitli gazete ve dergiler aracılığıyla örgütün propagandasının yapıldığı; çeşitli faaliyetler yapıldığı, bunların örgütün merkez komitesi tarafından yönetildiği, Hatay’da faaliyet gösteren ESP [Ezilenlerin Sosyalist Platformu] ve SGD’nin [Sosyalist Gençlik Derneği] de MLKP terör örgütünün uzantısı olarak faaliyet yürüttüğü, bu oluşumların 2005, 2006 yllarında 21 Mart Nevruz ve 1 Mayıs işçi bayramı kapsamında etkinlikler yapıp, pankartları astıkları, örgüt ve çatışmalarda ölen örgüt üyeleri lehine sloganlar atıp, cenaze törenleri düzenledikleri ve bu eylemleri SGD ve ESP çatısı altında yaptıkları” gerekçesiyle başvuruculara örgüt üyeliğinden hapis cezası verilmesi – İhlal

Candaş Kat Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2014/5053, Karar Tarihi: 08.01.2020

DHKP/C örgütüne üye olma suçundan 3 Haziran 2011 tarihinde gözaltına alınıp 6 Haziran 2011 tarihinde tutuklanan başvurucuların parasız eğitim, Nevruz, 8 mart, sloganlar ve mesajlar nedeniyle örgüt üyeliğinden hapis cezası alması – Toplantı ve gösteri hakkının ihlali iddiası açıkça dayanaktan yoksun

Eda Ayşegül Kılıç Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/12263, Karar Tarihi: 16.01.2020

Gezi Parkı eylemleri sırasında 2 Haziran 2013 tarihinde Ankara’da düzenlenen bir protestoya katılan başvurucunun güvenlik güçlerinin müdahalesi sırasında ve devamında atılan gaz bombalarından etkilendiğini, kolluk görevlilerinin yumruk, tekme ve cop darbeleriyle yaralandığını iddia etmesine karşı savcılık tarafından kolluk görevlileri hakkında başvurucuya karşı işledikleri iddia edilen zor kullanma yetkisinde sınırın aşılması suretiyle kasten yaralama ve hakaret suçlarından kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi – Eziyet yasağının maddi ve usuli yönden ihlali, toplantı ve gösteri hakkının ihlali