Temmuz 2020 – İHAM Kararları Bülteni

Merhaba,

Temmuz ayında çıkan 8’i Türkiye’ye karşı 16 İHAM kararının yer aldığı bülten yayında. Bu bülten, Benan Molu, Serde Atalay, Polat Yamaner, Deniz Akbay, Batuhan Karataş, Nur Beril Nalbantoğlu, Dicle Demir tarafından yapılan çevirilerle hazırlanmıştır. 

İşkence, insanlıkdışı ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Kaçar v. Türkiye, Başvuru no. 81532/12, Karar tarihi: 07.07.2020

9 Eylül 2004 tarihinde hız yaptığı gerekçesiyle polisler tarafından durdurulan başvurucuyla polisler arasında başlayan tartışma sonunda başvurucunun 10 günlük rapor alacak şekilde darp edilmesi, polisler hakkında 10 ay ertelemeli ceza verilirken başvurucuya polise mukavemetten 1.650 TL para cezası verilmesi – 3. maddenin esas ve usul yönünden ihlali

N.H. ve diğerleri v. Fransa, Başvuru No: 28820/13, 75547/13 ve 13114/15, Karar tarihi: 02.07.2020

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 2 Temmuz 2020 tarihinde N.H. ve diğerleri v. Fransa kararında İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin (İHAS) 3. maddesinin (işkence ve kötü muamele yasağı) başvurucular N.H., K.T. ve A.J. açısından ihlal edildiğine ve S.G. açısından ihlal edilmediğine oybirliğiyle karar verdi. Başvuru, Fransa’da yaşayan beş bekar sığınmacı erkeğe aittir. Başvurucular, Fransız hukukuna göre almaları gereken maddi ve finansal desteği alamadıklarını ve bu sebeple aylarca, insanlık dışı ve küçük düşürücü şartlarda uyumak zorunda olduklarını iddia etmişlerdir. Kararın özet çevirisini buradan okuyabilirsiniz. 

M.K. v. Polonya, Başvuru no. 40503/17, 42902/17 ve 43643/17, Karar tarihi: 23.07.2020

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi, Çeçenistan’dan gelen ve uluslararası koruma talep eden başvurucuların, Belarus sınırında bulunan Polonyalı sınır muhafızları tarafından sınırdan geçmelerinin defalarca kez reddedilmesini, uluslararası koruma taleplerinin otomatik olarak reddedilmesini, tedbir taleplerinin uygulanmamasını ve toplu sınırdışı etme niteliğine varan zincirleme geri göndermeleri, Sözleşmesi’nin 3. maddesine, 4 numaralı Protokol’ünün 4. maddesine, Sözleşme’nin 3. maddesi ve 4 numaralı Protokol’ünün 4. maddesiyle bağlantılı olarak 13. maddesine ve 34. maddesine aykırı bulmuştur. Kararın özet çevirisini buradan okuyabilirsiniz.

Gros v. Slovenya, Başvuru No. 45315/18, Karar Tarihi: 07.07.2020

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 7 Temmuz 2020 tarihli Gros v. Slovenya kararında adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Başvuru, başvurucuya ait araziler ile kesişen yolları kamu yolu olarak nitelendiren belediye yönetmeliklerine ilişkindir. Başvurucu söz konusu yönetmeliklere itiraz etmek amacıyla Anayasa Mahkemesi’ne erişim hakkı yönünden Sözleşme’nin 6. maddesi ve anlaşmazlığa konu arazilerin mülkiyeti yönünden ise Ek 1 numaralı Protokol’ün 1. maddesi kapsamında başvuru yapmıştır. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi’nin başvurucuya somut davanın şartları göz önünde bulundurulduğu zaman aşırı ve öngörülemeyecek bir yük yüklediğini, bu nedenle bir tarafta başvuru için şekli şartlara uygunluğun sağlanmasının meşru amacı ve diğer tarafta mahkemelere erişim hakkı arasında kurulması gereken adil dengenin bozulduğu ve Sözleşme’nin 6. maddesinin ihlal edildiği kararını vermiştir. Kararın özet çevirisini buradan okuyabilirsiniz.

Y.T. v. Bulgaristan, Başvuru no. 41701/16, Karar tarihi: 09.07.2020

İlgili dava, fiziksel görünümünü değiştirmek için çeşitli adımlar atan Y.T. isminde bir trans erkekle ilgili olup, Bulgaristan mahkemeleri tarafından cinsiyet kimliğinin hukuken tanınması taleplerinin reddedilmesine dayanmaktadır. Başvurucu, cinsiyet kimliğinin ergenlik döneminden beri farkında olduğunu ve toplumsal hayatını bir erkek olarak sürdürdüğünü ifade etmektedir. Mahkeme, Y.T.’nin cinsiyet kimliğinin hukuken tanınmaması için, yerel mahkemelerin ilgili ve yeterli ağırlıkta gerekçeler sunmadığını ve diğer davalarda ilgili iznin verilmesinin neden mümkün olduğunun açıklanmadığını ifade ederek, bu sebeplerle Y.T.’nin özel hayata saygı hakkına yapılan müdahalenin haksız nitelikte bir müdahale teşkil ettiğine karar vermiştir. Kararın özet çevirisini buradan okuyabilirsiniz. 

Rana v. Macaristan, Başvuru No: 40888/17, Karar Tarihi: 16.07.2020

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 16 Temmuz 2020 tarihli kararında, Macaristan’ın İranlı transseksüel bir mültecinin Macar doğum belgesine sahip olmadığı için adını ve cinsiyet ibaresini resmi olarak değiştirme başvurusunu reddetmesini Sözleşme’nin 8. maddesinde düzenlenen özel ve aile hayatına saygı hakkına aykırı bulmuştur. Kararın özet çevirisini buradan okuyabilirsiniz. 

İfade özgürlüğü

Ali Abbas Yılmaz v. Türkiye, Başvuru no. 41551/11, Karar tarihi: 07.07.2020

15 Ocak 2009 tarihinde TKİP örgüt üyesi olduğu iddiasıyla gözaltına alınıp 18 Ocak’ta tutuklanan başvurucuya çeşitli eylemlere katıldığı, bu eylemlerde yayın ve bildiri dağıttığı gerekçesiyle TCK 220/6 ve 314 uyarınca 6 yıl 3 ay hapis cezası verilmesi – 10. maddenin ihlali

Ramazan Taş v. Türkiye, Başvuru no. 42153/11, Karar tarihi: 07.07.2020

21 Ekim 2009 tarihinde Batman’da 30 Mart 2006, 10 Eylül 2008 ve 28 Ocak 2009 tarihlerinde Batman’da düzenlenen eylemlere katıldığı için örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına faaliyette bulunduğu ve örgüt propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklanan başvurucuya TCK 220/6 ve 314 uyarınca 6 yıl 3 ay; örgüt propagandası suçundan 3 kez 10 ay hapis cezası verilmesi – 10. maddenin ihlali

Rashkin v. Rusya, Başvuru no: 69575/10, Karar Tarihi: 07.07.2020

Muhalefet partisine üye bir milletvekili olan başvurucunun, Bolşevik Devrimi’nin 92. Yıldönümü kutlamalarında yapmış olduğu konuşmada, içlerinde Milletvekili Volodin’in de bulunduğu birkaç siyasetçiyi Rus milletine karşı suç işlemekle itham etmesi ve bunun üzerine Volodin’in kendisine açmış olduğu tazminat davası sonucunda benzer davalarda öngörülen tazminat miktarının üzerinde olan 1.000.000 Rus rublesi (25.640 Euro) tutarında tazminata mahkum edilmesi – İfade özgürlüğünün ihlali

Toplanma, gösteri ve örgütlenme özgürlüğü

Şenşafak v. Türkiye, Başvuru no. 5999/13, Karar tarihi: 07.07.2020

KESK tarafından 8 Mart 2005 tarihinde Mersin’de düzenlenen kadınlar günü eylemine katıldığı için başvurucuya 2911 sayılı Kanun’a muhalefetten 1 yıl 3 ay hapis cezası verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması – 11. maddenin ihlali

Kerçin v. Türkiye, Başvuru no. 55038/11, Karar tarihi: 07.07.2020

6 Aralık 2009 tarihinde Batman’da düzenlenen bir eyleme katıldığı için örgüt üyesi olduğu iddiasıyla tutuklanan başvurucuya gerekçesiyle TCK 220/6 ve 314 uyarınca 6 yıl 3 ay hapis cezası verilmesi – 11. maddenin ihlali

İlyas Gündüz v. Türkiye, Başvuru no. 64607/11, Karar tarihi: 07.07.2020

18 Ekim 2008 tarihinde Diyarbakır’da düzenlenen bir eyleme katıldığı için örgüt üyesi olduğu iddiasıyla tutuklanan başvurucuya gerekçesiyle TCK 220/6 ve 314 uyarınca 6 yıl 3 ay, 2911 sayılı Kanun’a muhalefetten ertelemeli 15 ay hapis cezası verilmesi – 11. maddenin ihlali

Adana TAYAD v. Türkiye, Başvuru no. 59835/10, Karar tarihi: 21.07.2020

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 21 Temmuz 2020 tarihli Adana TAYAD v. Türkiye kararında TAYAD’ın Adana şubesinin bazı yöneticilerinin yasadışı eylemlerde bulunduğu iddiasıyla bu davalarda henüz kesinleşen bir yargı kararı olmamasına rağmen yetkililer tarafından kapatılmasının 11. maddede düzenlenen örgütlenme ve dernek kurma özgürlüğünü ihlal ettiğine karar vermiştir. Kararın özet çevirisini buradan okuyabilirsiniz. 

Mülkiyet hakkı

Scerri v. Malta, Başvuru no. 36318/18, Karar tarihi: 07.07.2020

Hükümetin 1961 yılında kamulaştırmaya karar verdiği araziyi otuz yıl kadar mülkiyetine geçirmediği halde kullanması ve buna rağmen bu süre boyunca tazminatın verilmemesi, daha sonra verilmeye karar verilen tazminat miktarının ise hem yeni şartlara hem de diğer arazi sahipleri ile kıyaslandığında hakkaniyetsiz derecede az olduğu iddialarının yerel mahkeme tarafından reddedilmesi, Temyiz Mahkemelerinde görev alan üç yargıcın başvurucunun reddi hakim isteğine rağmen aynı şekilde Anayasa Mahkemesinde yargılama yapmaya devam etmeleri-  Arazinin uzun yıllarca zilyette tutulmasına rağmen başvurucuya yeterli bir tazminat verilmemesiyle kamu yararı ve mülkiyet hakkı dengesinin bozulmuş olması ve Yerel Mahkemede görev yapan üç yargıcın Anayasa Mahkemesinde de aynı davaya bakmalarına dair yeterli bir gerekçe olmaması nedeniyle mülkiyetin korunması hakkının ve adil yargılanma hakkının ihlali

Alp v. Türkiye, Başvuru no: 8469/12 ve 14040/12, Karar Tarihi: 07.07.2020

Başvurucuların ikisinin annesi, birinin ise eşi olan F.A.’nın 1997 yılında Sincan’da aracının yolcu treni ile çarpışması sonucu hayatını kaybetmesi nedeniyle TCDD ve Sincan Valiliği’ne tazminat davası açan başvurucuların davalarının idare mahkemesinin başvuruculara ödenmesine karar verdiği tazminatın ödenmemesi ve bu süreçte enflasyonun etkisiyle tazminat miktarının önemli ölçüde değer kaybına uğraması – Mülkiyet hakkının ihlali (ayrıca adil yargılanma hakkının ihlali)

Serbest seçim hakkı

Mugemangango v. Belçika, Büyük Daire, Başvuru No:310/15, Karar Tarihi: 10.07.2020

Dava, 25 Mayıs 2014’te yapılan seçimlerle ilgili bir seçim sonrası uyuşmazlığı hakkındadır. Mahkemeden önce, Bay Mugemangango seçim sonuçlarına itiraz ettikten sonra Valon Parlamentosu tarafından yürütülen usul hakkında şikayetçi olmuştur. İç hukuk uyarınca şikayetine karar verme yetkisine sahip tek organ olan Valon Parlamentosu’nun şikayetini incelerken hem hâkim hem de taraf olarak hareket ettiğini öne sürmüştür. Mahkeme, Bay Mugemangango’nun şikâyetinin, tarafsızlığının gerekli garantilerini sağlamamış ve takdir yetkisi iç hukuk hükümleri tarafından yeterli kesinlikle sınırlandırılmamış bir organ tarafından incelendiği kararına varmıştır. Prosedür boyunca Bay Mugemangango’ya sağlanan, keyfi bir temelde uygulamaya konulmuş güvenceler de aynı şekilde yetersiz kalmıştır. Bu nedenle, şikâyetleri keyfiliği önlemek ve etkili incelemeyi temin etmek için yeterli ve elverişli güvenceler sunan bir usulde ele alınmamıştır. Mahkeme ayrıca, bu tür güvencelerin yokluğunda bu hukuk yolunun Sözleşme’nin 13. maddesindeki amaçlar için de etkili olmayacağını kabul etmiştir. Kararın özet çevirisine buradan ulaşabilirsiniz.