Ekim 2020 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Anayasa Mahkemesi tarafından Ekim ayı içerisinde verilen 23 kararın yer aldığı bülten yayında.

Önümüzdeki ay görüşmek üzere, sağlıklı günler.

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Devrim Zengin Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/26413, Karar Tarihi: 9/7/2020

18 Mart 2012 tarihinde İstanbul Kazlıçeşme’de düzenlenen Nevruz kutlamalarına katılmak üzereyken polisler attığı biber gazı nedeniyle başvurucunun hayatını kaybetmesine ilişkin soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Yaşam hakkı ihlali iddiasının etkili şekilde soruşturulması yükümlülüğünün ihlali (İstanbul Valiliğinin soruşturulması talebi yönünden açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle kabul edilemezlik kararı)

Özgürlük ve güvenlik hakkı

Veli Acu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/35779, Karar Tarihi: 21/7/2020

Büyükada davası kapsamında tutuklanan, silahlı terör örgütlerine (FETÖ/PDY, PKK/KCK ve DHKP/C) yardım etme suçundan cezalandırılması talep edilen ve sonunda beraat eden başvurucunun yakalama, gözaltına alma ve tutuklama tedbirlerinin hukuki olmaması, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanması, tutukluluğa ilişkin kararların bağımsız ve tarafsız olmayan sulh ceza hâkimliklerince verilmesi, tutukluluk incelemelerinin hâkim/mahkeme önüne çıkarılmaksızın yapılması nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının; gözaltı ve tutukluluk süreçlerindeki bazı uygulamalar nedeniyle kötü muamele yasağının; avukatla görüşmenin sınırlandırılması ve bu görüşmenin mahremiyetine riayet edilmemesi nedenleriyle adil yargılanma hakkının; telefonla görüşme hakkının kısıtlanması nedeniyle de haberleşme hürriyetinin ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddiası – Başvuru yollarının tüketilmemesi ve açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle kabul edilemezlik kararları

Mehmet Şimşek Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/10953, Karar Tarihi: 22/7/2020

FETÖ/PDY üyesi olma suçundan tutuklanan, 28 Eylül 2017 tarihinde 6 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırılan ve tutukluluk halinin devamına karar verilen başvurucu hakkında istinaf mahkemesinin 27 Şubat 2018 tarihinde tutukluluk halinin devamına karar vermesine karşı yapılan itirazın reddedilmesi, bu kararın 21 Mart 2018’de başvurucuya tebliğ edilmesinin ardından 3 Nisan 2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunulması – 28.09.2017 tarihinden itibaren 30 gün içerisinde başvuru yapılması gerekirken 3.4.2018’de yapılması nedeniyle süre aşımı nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Bekir Kaya Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/7315, Karar Tarihi: 16/9/2020

BDP’nin Van Büyükşehir Belediye Başkanı olan, kayyım atanarak görevinden uzaklaştırılan başvurucunun örgüt üyesi olma suçundan tutuklanması nedeniyle tutuklama tedbirinin hukuki olmaması, tutukluluğun makul süreyi aşması, resen tutukluluk incelemelerinin duruşmasız yapılması ve inceleme sonunda verilen tutukluluğun devamına ilişkin kararların tebliğ edilmemesi, tutuklanmasının yakınlarına bildirilmemesi, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanması ve avukat sayısına ilişkin sınırlama nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının; tutuklamaya konu suçlamaların siyasi faaliyet kapsamındaki eylemlere ilişkin olması nedenleriyle siyasi faaliyette bulunma hakkının; açık görüş ve telefonla görüşme hakkının sınırlandırılması nedeniyle aile hayatına saygı hakkının ve haberleşme hürriyetinin; dışarıdan kitap almaya, mektup göndermeye engel olunması ve bir kısım gazetenin verilmemesi nedenleriyle özel hayata saygı hakkı ve haberleşme hürriyetinin; tek kişilik odada tutulma nedeniyle kötü muamele yasağının; savunma hakkının kısıtlanması nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiası – Başvuru yollarının tüketilmemesi, konu bakımından yetkisizlik ve açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle kabul edilemezlik kararları

Adil yargılanma hakkı

Hüseyin Aşkan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/15649, Karar Tarihi: 21/7/2020

Başvurucuya yakıcı ve patlayıcı madde kullanarak kamu malına zarar verme ve silahlı terör örgütüne üye olma suçlarından verilen cezaların 10/10/2016 tarihli kararıyla Yargıtay tarafından onanması – Yargıtay onama kararlarının tebliğ edilmemesi nedeniyle, nihai karar olan Yargıtay ilamına ilişkin olarak UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede ilgili kararın 21/12/2016 günü saat 13.09.16’da öğrenilmesi nedeniyle başvurucunun otuz günlük bireysel başvurusu süresinden sonra, 27/1/2017 tarihinde gerçekleştirdiği bireysel başvurusunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez bulunması

Barış Baş Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/14253, Karar Tarihi: 2/7/2020

Öğretmen olan başvurucu hakkında öğrencisinin kravatından tutup ona bağırdığı için disiplin soruşturması başlatılması, nitelikli yaralama suçundan açılan ceza davasında beraat etmesine rağmen disiplin cezası ve atama kararıyla ilgili Bölge İdare Mahkemesi kararlarında yer alan ifadelerin kendisinin suçlu olduğu inancına yol açtığı iddiası – Masumiyet karinesinin ihlali

Hüseyin Sezer Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/13566, Karar Tarihi: 2/7/2020

Zabıt kâtibi olan başvurucu hakkında 23/4/2008 tarihinde kaçakçılık soruşturmasına ilişkin gizlilik kararı alınmış dava dosyasının fotokopisini çektirip bir örneğini avukata verdiği iddiasıyla gizliliğin ihlali suçundan açılan davada beraat etmesine rağmen devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasına karşı açılan davada disiplin işleminin hukuka uygun olduğu sonucuna ulaşılması – masumiyet karinesinin ihlali

Kadir Akbaş Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/29811, Karar Tarihi: 30/6/2020

Beyanları mahkûmiyete belirleyici olarak esas alınan tanıkların kovuşturma aşamasında sorgulanmalarına imkân verilmemesi – tanık sorgulama veya sorgulatma hakkının ihlal

H.K. ve Z.K. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/11549, Karar Tarihi: 8/9/2020

Ege Ordu Komutanlığı emrinde hemşire olarak görev yaptığı dönemde amiri olan Tabip Binbaşı K.Ş.nin farklı zamanlarda cinsel tacizine maruz kalan başvurucunun şikayeti üzerine hiyerarşi ve hizmet ilişkisinden kaynaklanan nüfuzu kötüye kullanarak zincirleme cinsel tacizde bulunmak suçundan verilen mahkûmiyet kararı paraya çevrilmek suretiyle hükmün açıklanması ertelenmesi kararının 18/11/2013 tarihinde kesinleşmesi, gerçekleşen zincirleme taciz eylemi nedeniyle manevi tazminat talebiyle açılan davada görevsizlik kararı verilmesi, manevi tazminat davasının süre aşımı yönünden reddedilmesi – mahkemeye erişim hakkının ihlali

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Mahmut Mumcu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/24655, Karar Tarihi: 9/7/2020

15 Temmuz darbe girişiminin ardından tutuklanıp önce Menemen T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na daha sonra İzmir 3 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’na nakledilen başvurucunun o sırada kendisi de tutuklu ve cezaevinde olan eşiyle görüşmesine izin verilmemesi – Aile hayatının ihlali (Başvurucunun koğuşuna tıraş makinası sokma isteğinin reddedilmesine yönelik ihlal iddiası, anayasal önemden yoksun bulunarak; ailesi tarafından posta yoluyla gönderilen İngilizce kitapların ohal süresince cezaevine alınmaması nedeniyle eğitim hakkının ihlal edildiği iddiası başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle reddedildi.)

Ertuğrul Akın Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/38027, Karar Tarihi: 9/7/2020

Almanya’da bulunan kardeşi tarafından başvurucuya gönderilen “daha önceki mektupta olduğu gibi bu mektuba da İngilizce devam edeceğim ve sonra mektubun çevirisini ekleyeceğim. Üzerinde çalışırsın vakit buldukça.” bir kısmı Türkçe, bir kısmı İngilizce olan mektubun yabancı dil ile şifrelenmiş gizli yazışma ve haberleşme şüphesi taşıdığı ve örgütsel emir, iletişim, talimat içerdiği hususunda şüphe oluşturabileceği gerekçesiyle sakıncalı olduğuna ve muhafaza altına alınarak başvurucuya teslim edilmemesine karar verilmesi – Haberleşme hürriyetinin ihlali

S.A. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/40199, Karar Tarihi: 8/9/2020

Boşanma kararının yurt dışındaki eşe tebliğ edilmemesi ve bu suretle nüfus kayıtlarının boşanma kararı doğrultusunda düzeltilmemesi – evlenme hakkının ihlali

Hakan Tokatlıoğlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/24939, Karar Tarihi: 16/9/2020

Kendi talebiyle baro levhasından silindikten sonra polislik yapmaya başlayan, 15 Temmuz darbesinin ardından görevinden ihraç edilen ve yeniden baro levhasına yazılmak isteyen başvurucunun hakkında bir soruşturma ya da kovuşturma bulunmamasına rağmen, ihraç edildiği için baro levhasına yazılmasına izin verilmemesi – özel hayata saygı hakkının ihlali

Serkan Noğay Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/16355, Karar Tarihi: 16/9/2020

Hâkimlik-savcılık mesleğinden ihraç edilmesinin ardından baro levhasına avukat olarak yazılma talebiyle Ankara Barosuna başvuran ve avukatlık yapmaya başlayan başvurucunun baro levhasına yazılmasına ilişkin verilen kararın mahkemece iptal edilmesi – özel hayata saygı hakkının ihlali

Nurdan Şahin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/10377, Karar Tarihi: 29/9/2020

Kendi talebiyle baro levhasından silindikten sonra, 15 Temmuz darbesinin ardından görevinden ihraç edilen ve yeniden baro levhasına yazılmak isteyen başvurucunun hakkında bir soruşturma ya da kovuşturma bulunmamasına rağmen, ihraç edildiği için baro levhasına yazılmasına izin verilmemesi – özel hayata saygı hakkının ihlali

Bülent Yavuz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/24609, Karar Tarihi: 29/9/2020

Kendi talebiyle baro levhasından silindikten sonra doçent olarak çalışmaya başlayan, 15 Temmuz darbesinin ardından görevinden ihraç edilen ve yeniden baro levhasına yazılmak isteyen başvurucunun hakkında bir soruşturma ya da kovuşturma bulunmamasına rağmen, ihraç edildiği için baro levhasına yazılmasına izin verilmemesi – özel hayata saygı hakkının ihlali

Mustafa Sezgin Tanrıkulu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/22818, Karar Tarihi: 8/9/2020

M.Ç. isimli kişinin Twitter hesabından kendisi hakkında hakaret içerikli ve aslı olmayan paylaşımlarda bulunduğu iddiasıyla 3/1/2017 ve 5/1/2017 tarihlerinde suç duyurusunda bulunan başvurucunun paylaşımda bulunan kişinin fotoğraf ve kişisel bilgilerini tespit ettiğini, çalıştığı şirket, mesleği ve öğrenim gördüğü okul gibi bilgileri itiraz merciine sunduğunu belirtmesine rağmen sosyal medya hesaplarının IP numarasını vermemesi nedeniyle bu kişinin gerçek kimliğinin tespit edilemediği gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Kimliği başvurucu tarafından bilindiği anlaşılan üçüncü kişi tarafından şeref ve itibara yapılan müdahale ile ilgili olarak başvurucunun yalnızca ceza muhakemesi yoluna başvurmuş olduğu ve somut başvuru açısından daha etkili bir giderim yolu olan hukuk davası açma imkânını kullanmaksızın bireysel başvuruda bulunduğu gerekçesiyle başvuru yollarının tüketilmesi nedeniyle kabul edilemezlik kararı

E.Ü. Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/13010, Karar Tarihi: 17/9/2020

Avukat ofisinde avukat olarak çalışan başvurucunun av.tr uzantılı kurumsal e-posta hesabı içeriğinin işveren tarafından incelenmesi ve bu yazışmalar gerekçe gösterilerek iş akdinin feshedilmesi – özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ve haberleşme hürriyetinin ihlali

Arif Ali Cangı Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/4060, Karar Tarihi: 17/9/2020

Çevre davalarında avukatlık yapan başvurucunun şikayetçi olduğu köşe yazarıyla ilgili ceza soruşturması dosyasına İçişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen bir yazının sunulması üzerine, sadece yargı makamlarınca istenebilecek kendisine ilişkin bilgilerin mevzuat tarafından öngörülen koşullar gözetilmeden İdarece şirket vekiline verildiğini, yazının başka kimler tarafından ve nasıl kullanılacağının belirsiz olduğunu, ilgili yazıda adı geçen kişilerden bahsedilirken bir suç örgütünün faaliyetleri izlenimi veren üslup kullanıldığını, kişisel verilerin ancak kanunda öngörülen hâllerde ve kişinin rızası ile işlenebileceğini, yabancı devlet ajanı gibi gösterildiğini, hakkında bir soruşturma olmadığı hâlde suçlu ilan edildiğini vurgulayan başvurucunun, masumiyet karinesinin ve özel hayata saygı ile adil yargılanma haklarının ihlal edildiği iddiası – özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlali

Bestami Eroğlu Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/23077, Karar Tarihi: 17/9/2020

FETÖ/PDY’ye üye olma suçunu işledikleri iddiasıyla hakkında soruşturma başlatılan başvurucunun ByLock haberleşmesinin 5271 sayılı Kanun’un 134. ve 135. maddelerine uyulmadan ele geçirildiğini, ByLock uygulamasının ele geçirilmesi ve kişisel verilerinin ortaya çıkarılışındaki hukuksuzluk nedeniyle kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ve haberleşmenin gizliliğinin ihlal edildiği iddiası – ihlal yok.

İfade özgürlüğü

Şükrü Gündüz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/29297, Karar Tarihi: 8/9/2020

Gazeteci olan başvurucuya, daha önce başka gazetelerde çıkan, kaymakama hakaret edildiği iddiasına ilişkin haberi nedeniyle iftira suçundan 10 ay hapis cezası verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması – İfade ve basın özgürlüğü ihlali

Mülkiyet hakkı

Mustafa Sakaoğlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/1350, Karar Tarihi: 16/9/2020

Subay olarak görev yapmakta iken darbe teşebbüsü sonrasında anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs suçundan tutuklanan başvurucunun 668 sayılı OHAL KHK’si uyarınca malvarlığına el konulması yönünde tedbir kararı alınması – CMK 141’e başvurulmadığı için başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Serbest seçim hakkı

Kadri Enis Berberoğlu Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/30030, Karar Tarihi: 17/9/2020

CHP milletvekili olan başvurucu hakkında MİT tırlarıyla ilgili soruşturma kapsamında devletin gizli kalması gereken bilgilerini siyasal veya askerî casusluk amacıyla temin etme ve FETÖ/PDY’ye bilerek ve isteyerek yardım etme suçlarından yasama dokunulmazlığının kaldırılması için bir fezleke hazırlanmasının ardından 25 yıl hapis cezası verilmesi, yargılama süreci devam ederken yeniden milletvekili seçilen ve yasama dokunulmazlığına tekrar kavuşan başvurucunun yargılamanın durdurulması ve tahliye edilmesi yönündeki talebini gerekçe göstermeden reddeden Yargıtay’ın verilen mahkumiyet kararını onaması – Başvurucunun milletvekili seçildikten sonra yargılandığı davada durma kararı verilmeyerek tahliyesine hükmedilmeksizin yargılanmaya devam olunması ve bölge adliye mahkemesinin mahkûmiyet hükmünün onanması Anayasa’nın geçici 20. maddesi ile getirilen istisna hükmünün lafzına ve amacına aykırı olarak geniş bir biçimde yorumlanması, serbest seçim hakkının ve kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali