Aralık 2020 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Aralık ayında çıkan bazı Anayasa Mahkemesi kararlarının yer aldığı bülten yayında.

Önümüzdeki ay görüşmek üzere.

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Cemile Demirel Açıkalın Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/28025, Karar Tarihi: 13/10/2020

19/07/2016 tarihinde FETÖ/PDY üyesi olduğu iddiasıyla gözaltına alınan ve müdafii tarafından sağ gözünde koyu mor renkte bir iz, göz içinde kan pıhtısı, sol yanakta kahverengi bir iz, el bileklerinde kelepçe izlerinin bulunduğu belirtilerek ifade veren, ardından tutuklanan, intihar eğilimi teşhisiyle Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesine sevkine karar verilen kişinin Kırıkkale F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda koğuşta bulunan banyonun havalandırma penceresi demirlerine çamaşır ipi ile kendisini asmak suretiyle intihar etmesi – Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali

Mehmet Aypan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/4868, Karar Tarihi: 30/9/2020

Askerliğe elverişlidir raporu verilerek askere alınan kişinin şikayetleri üzerine kaldırıldığı hastanede göz ve akciğer enfeksiyonu olduğu söylenmesi, birer ay süreyle üç kez hava değişimi raporu verildikten sonra askerliğe elverişli olmadığı raporu verilerek terhis edilmesi ancak sağ göz görme yetisini tamamen kaybetmesi – kişinin maddi ve manevi varlığını koruma hakkının ihlali

Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı

Ahmet Mandacı Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/37933, Karar Tarihi: 30/9/2020

Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi avukatların katıldıkları eylemler, basın açıklamaları ve mesleki faaliyetleri gerekçe gösterilerek tutuklanmasının kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı, ifade özgürlüğü, toplanma özgürlüğü haklarını ihlal ettiği iddiası – Açıkça dayanaktan yoksunluk gerekçesiyle kabul edilemezlik kararı

Selahattin Demirtaş Başvurusu (6), Başvuru Numarası: 2017/3357, Karar Tarihi: 30/9/2020

Başvurucunun avukatıyla görüşmesinin teknik araçlarla kayda alınması, infaz memurunun görüşmeyi izlemesi ve belge alışverişinin sınırlandırılması nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının; avukat yardımından yararlanmanın sınırlanması nedeniyle savunma hakkı ve silahların eşitliği ilkesi bağlamındaki adil yargılanma hakkının; başvurucunun mensubu olduğu partinin grup toplantısı için gönderdiği yazıya ve Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ile Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri’ne gönderdiği mektuplara ceza infaz kurumu disiplin kurulu başkanlığının kararına istinaden el konulması nedeniyle siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlal edildiği iddiası – İhlal yok.

Hüseyin Avni Mutlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/21865, Karar Tarihi: 3/11/2020

İstanbul valisi olarak görev yapan ve KHK ile meslekten çıkartılan başvurucunun FETÖ/PDY üyesi olduğu iddiasıyla Temmuz 2016’da gözaltına alınıp Ağustos 2016’da tutuklanması – 23/3/2017 tarihli kararın 28/3/2017 tarihinde tebliğ edilmesiyle başvurunun 30 gün içinde yapılması gerekirken 2/5/2017 tarihinde yapılması nedeniyle süre aşımı nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Esra Özkan Özakça Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/32052, Karar Tarihi: 8/10/2020

Eşi Semih Özakça ile öğretmen olan ve 686 sayılı OHAL KHK’si ile mesleğinden ihraç edilen başvurucunun, Ankara Yüksel Caddesi’nde oturma eylemi yapan ve açlık grevine giren eşinin tutuklanmasının ardından oturma eylemi ve açlık grevi yapmaya başlaması nedeniyle gözaltın alınması ve 9 Temmuz 2017 tarihinde ifadesinin alınmasının ardından silahlı terör örgütüne üye olma ve terör örgütünün propagandasını yapma suçlarından konutu terk etmemek suretiyle adli kontrol kararı verilmesi – Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali

Berkay Ustabaş Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/10108, Karar Tarihi: 18/11/2020

Gezi Parkı eylemleri sırasında öldürülen Berkin Elvan’ın cenaze töreninden sonra yapılan eylem ve gösterilere katılarak ‘Berkin Elvan’ın hesabı mahşere kalmayacak, hesabını soracağız Halk Cephesi’ yazılı pankartı açan grup ile birlikte hareket ederek slogan attığı, evinde yapılan aramada bir kısmının toplatılmasına ve el konulmasına karar verilmiş 12 Eylül Adaleti, Geleceği Kazanacağız, Taksim Eksenli Direnişin Ekonomi Politiği, Dev Genç Savunması, Devrimci Yol, THKP-C ve Devrimci Yol’dan Bu güne Bu Tarih Bizim Devrim, Parasız Eşit Özgür, Demokratik Üniversite için Öğrenci Faaliyetleri, KHK’ya ihraçlara, Başkanlığa Hayır, Geceyi Kuşatarak Devleşiyor Rüyalarımız, Düşmanların Parçalarken Kanlı Bedenini, Senin Göz Bebeklerin Güneşteydi ve Giderken Bize Miras Bıraktığın O Küçük Çocuk Büyüdü Artık, Günü Geldi Şimdi Marşlar Göğüs Kafesimizi Yırtıp Çıkıyor Alanlara, Yolculuk’ isimli dergi kitap ve dergi sayfaları bulunduğu iddiasıyla 5 Ocak 2018’de DHKP-C örgütüne üye olma suçundan tutuklanması – Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali

Hüsnü Mahalli Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/4934, Karar Tarihi: 18/11/2020

Gazeteci ve yazar olan başvurucunun bir kısım röportaj, sosyal medya mesajları ve bir televizyon programında yaptığı konuşmalarla ilgili olarak Cumhurbaşkanına hakaret ve kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret suçlamalarıyla 15 Aralık 2016 tarihinde tutuklanması – Kişi özgürlüğü ve güvenliği ile ifade ve basın özgürlüğünün ihlali iddialarının açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle kabul edilemezlik kararı

Adil yargılanma hakkı

Murat Tezel Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/20307, Karar Tarihi: 13/10/2020

İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesince 22/11/2016 tarihli duruşmada başvurucu ve müdafiine duruşma davetiyesinin tebliğ edildiği, başvurucunun duruşmaya gelmediği, müdafiinin ise mazeret sunduğu gerekçesiyle başvurucunun müdafiinin mazeretinin reddine, başvurucunun dinlenilmesinden vazgeçilmesine karar verilmesi ve bu karara yapılan istinafın sonucunda Bölge Adliye Mahkemesi’nin başvurucunun görevi kötüye kullanma suçundan 9.000 TL adli para cezası ile cezalandırılması – Savunma hakkının ihlali

Yunus Kaya Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/35062, Karar Tarihi: 30/9/2020

Facebook hesabından “Gerilla sesinden anne vurdular beni…” isimli bir video ve PKK flaması önünde çekilmiş bir fotoğraf paylaştığı gerekçesiyle başvurucuya örgüt propagandası yapma suçundan 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası ile verilmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) karar verilmesi – HAGB kararı verilmesine rıza gösterdiği gerekçesiyle açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Sare Tekalan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/34758, Karar Tarihi: 14/10/2020

Eşi hakkında Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ve/veya Paralel Devlet Yapılanması (PDY) ile irtibatı nedeniyle sekiz ayrı suçtan arama kaydı bulunduğu gerekçesiyle başvurucunun hususi damgalı pasaportu iptal edilmesi ve başvurucuya pasaport verilmemesi – Seyahat özgürlüğü ihlali iddiası yönünden konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Süreyya Başlı Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/18795, Karar Tarihi: 13/10/2020 ve

A.K. ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/30241, Karar Tarihi: 14/10/2020

Araların Barış İçin Akademisyenler ve YARSAV üyesi hakimlerin de olduğu KHK ile görevlerinden ihraç edilen kişilere avukatlık ruhsatı verilmemesi, baro levhasına/staj listesine yazılmalarına ilişkin verilen kararların mahkemelerce iptal edilmesi – özel hayata saygı hakkının ihlali

İfade özgürlüğü

Garo Paylan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/19699, Karar Tarihi: 13/10/2020

TBMM’nin 13/1/2017 tarihli oturumunda söz alıp 1915 yılında yaşanan olayları “soykırım” olarak tanımlaması nedeniyle HDP milletvekili olan başvurucuya “Meclisten geçici olarak 3 birleşim çıkarma cezası” verilmesi ve “söz konusu soykırım ifadelerini Meclis dışında tekrarlamamasına ve bu sözlerin tutanaktan çıkarılması”na karar verilmesi – süre aşımı nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Candar Şafak Dönmez Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/15672, Karar Tarihi: 5/11/2020

“Baskılar Bizi Yıldıramaz” sloganının yazılı olduğu YDG imzalı pankartı taşıdığı, örgüt üyesi beş kadını anmak için düzenlenen basın açıklamasına katıldığı ve “Beşler Yaşıyor Kavga Sürüyor”, “Şehit Namırın”, “Önderimiz [İ.K.]”, “Gerillalar Ölmez Yaşasın Halk Savaşı”, “Sekizler Yaşıyor Kavga Sürüyor” sloganları attığı, “YDG 6. Konferansı” adı altında düzenlenen etkinliğe katıldığı, katıldığı basın açıklamasında “Şehit Namırın, Bedel Ödedik Bedel Ödeteceğiz, Katil Devlet Hesap Verecek, Kürdistan Faşizme Mezar Olacak, Kahrolsun Faşizm Yaşasın Mücadelemiz, Faşizmi Döktüğü Kanda Boğacağız” şeklinde sloganlar attığı, “Partizan Görevli” yazılı yelek giydiği, 8 Mart eylemine katıldığı gerekçesiyle TKP/ML-TİKKO üyesi olduğu iddiasıyla tutuklanıp terör örgütüne üye olma suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezası ile; üç ayrı tarihte işlediği terör örgütünün propagandasını yapma suçundan ayrı ayrı 10 ay hapis cezası ile; ayrıca görevi yaptırmamak için direnme suçu yönünden de 11 ay 3 gün hapis cezası ile cezalandırılması – İfade özgürlüğünden ihlal yok. [toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddia açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez bulundu]

Toplanma, gösteri yapma ve dernek kurma özgürlüğü

Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/14475, Karar Tarihi: 30/9/2020

İşçilere sendikadan ayrılmaları için baskı yaptığı iddia edilen belediye başkan yardımcısı hakkında soruşturma izni verilmemesi nedeniyle başvurucu sendikanın sendikal faaliyetlerinin ve o belediyede örgütlenmesinin engellendiği iddiası – Sendika hakkının ihlal

Etkili başvuru hakkı

Meral Danış Beştaş Başvurusu (3), Başvuru Numarası: 2017/34087, Karar Tarihi: 13/10/2020

Tutuklu kaldığı cezaevi hücresinde havalandırma boşluklarında bulunan güvenlik kameralarının kaldığı odanın içini gördüğünü, yaşam alanının sürekli bir şekilde kayıt altına alındığını, bu alanların kayıt yapılmasına ilişkin bir zorunluluğun bulunmadığını, kayıt nedeniyle tecrit koşullarının oluştuğunu, özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiğini ileri sürdüğü şikayet dilekçesinin esasına girilmeden reddine karar verilmesi – Özel hayata saygı hakkıyla bağlantılı etkili başvuru hakkının ihlali

Abdullah Yaşa Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru no. 2015/12486, Karar tarihi: 05/11/2020

Gaz fişeği ile yaralanan başvurucunun işkence ve kötü muamele yasağının ihlal edildiğine, Sözleşme’nin 46. Maddesi altında Türkiye’nin gerekli önlemleri almasına ve kişiye 15.000 Euro tazminat ödenmesine karar veren İHAM’ın kararının yerine getirilmemesi