Ocak 2021 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Aralık ayında çıkan bazı Anayasa Mahkemesi kararlarının yer aldığı bülten yayında.

Önümüzdeki ay görüşmek üzere.

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Sibel Çapraz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/19418, Karar Tarihi: 12/1/2021

28 Kasım 2015 tarihinde Hakkari’de güvenlik güçleriyle örgüt üyeleri arasında çıkan çatışmada yaralanan başvurucunun yaralanmasına ilişkin soruşturma yürütülmemesi – yaşam hakkı ihlali iddiasını etkili şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali

İşkence ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Merve Aydeniz Çokyılmaz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/24061, Karar Tarihi: 15/12/2020

Başvuru tarihinde 32 hafta 2 günlük gebe olan başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçunu işlediği iddiasıyla 13 Mart 2018’de tutuklanıp Bakırköy Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna götürülmesi nedeniyle gebe olduğunu, Ceza İnfaz Kurumunda olumsuz koşullarda tutulduğunu, koğuş kapasitesinin üzerinde kişi ile birlikte barındırıldığını, tutulma koşullarının kendisinin ve bebeğinin sağlığını riske attığını belirterek yaşam hakkının, kötü muamele yasağının ve kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddiası – Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Rüya Ağdaş Sönmez Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/39945, Karar Tarihi: 3/12/2020

9 Ağustos 2016 günü Yenikapı Marmaray ana girişindeki polis arama noktasında çantasını arama isteyen polis memuru ile tartışan başvurucunun polis merkezine götürülmesi ve burada çay ocağında çıplak aramaya maruz bırakılması – kamu görevlileri tarafından kötü muameleye maruz bırakılmasına ilişkin soruşturmanın etkili yürütülmemesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlali

Ahmet Endes Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/19018, Karar Tarihi:15/12/2020

Savcıya yönelik sosyal medya aracılığıyla hakaret ve/veya tehdit suçu işlendiğine ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında başvurucuların akrabalarının gece 02.00’de evlerinde arama yapılması, arama sırasında polislerin başvuruculara küfrettiği ve hâlde fiziksel güç uygulayarak başvurucuları yaraladığı iddiası – eziyet yasağının maddi ve usuli yönüyle ihlali

Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı

Alı Gharavi Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/33432, Karar Tarihi: 15/12/2020

Büyükada soruşturma kapsamında silahlı terör örgütlerine (FETÖ/PDY, PKK/KCK ve DHKP/C) yardım etme suçunu işlediği iddiasıyla tutuklanan başvurucunun tahliye edildikten sonra 24 Ocak 2018 tarihinde CMK’nin 141. maddesi uyarınca haksız olarak yakalanması, gözaltına alınması ve tutuklanması iddiasıyla tazminat davası açması – Başvurucunun kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiasının CMK 141 davası temyiz aşamasında derdest olduğu için başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez bulunması

Andrew Craig Brunson Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/28400, Karar Tarihi: 18/11/2020

İzmir’de bulunan Diriliş Kilisesi’nde pastör sıfatıyla faaliyette bulunan ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olan başvurucu hakkında FETÖ/PDY’nin hiyerarşik yapılanmasında yer aldığı iddiasıyla tutuklama kararı verilmesi, daha sonra konutu terk etmeme şeklinde adli kontrol tedbirinin uygulanması – Konutu terk etmeme şeklindeki adli kontrol tedbirinin hukuki olmaması dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemezlik kararı (tutuklamanın hukuki olmaması ve tutukluluğun makul süreyi aşması dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiaların süre aşımı nedeniyle kabul edilemez bulunması)

Şahin Alpay Başvurusu (3), Başvuru Numarası: 2018/10327, Karar Tarihi: 3/12/2020

Anayasa Mahkemesinin tutukluluk hâlinin sona erdirilmesi suretiyle ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin kararı üzerine derece mahkemesince konutu terk etmeme şeklinde adli kontrol tedbirine karar verilmesi – Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlali

Yiğit Aksakoğlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/7132, Karar Tarihi: 3/12/2020

Gezi Parkı soruşturması kapsamında başvurucunun insan hakları savunucusu olarak yürüttüğü faaliyetler nedeniyle tutuklanması – Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlali

Özlem Gümüştaş ve Sezin Uçar Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/2014, Karar Tarihi: 18/11/2020

Avukat olan başvurucuların MLKP üyesi oldukları iddiasıyla gözaltına alınmaları, konu edilen cenaze törenlerine örgütün talimatı doğrultusunda katılmadıklarını, cenazelerine katıldıkları kişilerden bir kısmını müvekkilleri olmaları nedeniyle, diğerlerini ise Suriye’de MLKP ve YPG saflarında girdikleri silahlı çatışmada öldürülmeleri nedeniyle tanıdıklarını, katıldıkları cenazelerde, etkinliklerde ve sosyal medya üzerinden yapmış oldukları paylaşımlarda suç teşkil eden herhangi bir eylemde bulunmadıklarını söylemeleri ancak silahlı terör örgütüne üye olma suçundan tutuklanmaları –  Açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle kabul edilemezlik kararı

Adil yargılanma hakkı

M.O. ve diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/8627, Karar Tarihi: 15/12/2020

Kamu görevlisi (hâkim-savcı/devlet memuru) olarak görev yaptıkları sırada FETÖ/PDY ile bağlantısı bulundukları gerekçesiyle ilgili kanun hükmünde kararnameler gereğince meslekten ihraç edilen başvurucuların baro levhasına/staj listesine avukat/avukat stajyeri olarak yazılma taleplerinin reddedilmesi – baro levhasına yazılma işlemine ilişkin iptal davasında hukuk kurallarının öngörülemez biçimde yorumlanması nedeniyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlali

Ekrem Aysu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/13227, Karar Tarihi: 15/12/2020

Nevşehir’in Ürgüp Belediye Başkanlığı bünyesinde zabıta memuru olarak görev yapan başvurucunun kullanılan tahsildar makbuzlarının aslına ve dip koçanına farklı rakamlar yazmak ve kayıt dışı pazar etiketi bastırarak gelir elde etmek isnadıyla suçlanıp devlet memurluğundan çıkartılması ve hakkında zimmet, resmî belgede sahtecilik ve güveni kötüye kullanma suçlarından açılan davada hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiş olmasına rağmen devlet memurluğundan çıkarılma işleminin iptali istemiyle açılan davanın reddedilmesi  – masumiyet karinesinin ihlali

Rıdvan Batur Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/17680, Karar Tarihi: 3/12/2020

Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle vergi müfettişliğine atanmama işlemine karşı açılan davada sadece idarece sunulan bilgi ve belgeler uyarınca karar verilmesi, hükme esas alınan bilgi ve belgelerin tebliğ edilmemesi – silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlali

Muhammet Emin Güleryüz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/2856, Karar Tarihi: 12/1/2021

Darbe girişiminin ardından HSK kararıyla meslekten ihraç edilen bir hakim olan başvurucunun HSK kararına itirazının kabul edilmesine rağmen hakkında kovuşturma devam ettiği için avukatlık yapmasına izin verilmemesi ve baro levhasına yazılma işlemine ilişkin iptal davasında hukuk kurallarının öngörülemez biçimde yorumlanması nedeniyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiası – açıkça dayanaktan yoksunluk sebebiyle kabul edilemezlik kararı

Kıvanç Ersoy Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/7095, Karar Tarihi: 12/1/2021

“Barış İçin Akademisyenler Bildirisi” veya “Bu Suça Ortak Olmayacağız Bildirisi” olarak – Açıkça dayanaktan yoksunluk gerekçesiyle kabul edilemezlik kararı (CMK’nin 141. maddesi uyarınca açılan tazminat davasının devam ediyor olması nedeniyle kişi özgürlüğü ve güvenliği ile ifade özgürlüğü ihlali iddiasında iç hukuk yolları tüketilmediği için kabul edilemezlik kararı verildi.)

İfade özgürlüğü

Barış Koç Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/11722, Karar Tarihi: 15/9/2020

Türk Silahlı Kuvvetlerinde piyade yüzbaşı olarak görev yapan başvurucuya 25 Nisan 2016 tarihinde üst komutanlığa yazdığı dilekçede kullandığı “istek ve taleplerim”, “mevzuatta yeterince açık olup”, “bu husus düzeltilmediği sürece birliğimizde dedikoduya mahal vereceği ve personel arasında husumet yaratacağı kanaatindeyim.” şeklindeki ifadelerin askerlik adabı, askerî yazışma kuralları ve üst/amire hitap kuralları ile bağdaşmadığı gerekçesiyle kınama cezası verilmesi – ifade özgürlüğünün ihlali

Ramazan Fatih Uğurlu Başvurusu (3), Başvuru Numarası: 2017/22265, Karar Tarihi: 30/9/2020

Yeni Akit isimli ulusal gazetenin sahibi olan başvurucunun içinde “Nerede bir terör örgütü ve terörist varsa CHP, destek için orada oluyor çünkü” geçen bir yazısı nedeniyle Kemal Kılıçdaroğlu ve CHP’nin kişilik haklarının saldırıya uğradığı iddiasıyla başvurucuya karşı açtığı manevi tazminat davasında başvurucunun 10.000 TL manevi tazminata hükmedilmesi – İfade özgürlüğü ihlali

Etkili başvuru yolu hakkı

K.S. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/29420, Karar Tarihi: 3/12/2020

Özbek asıllı olan ve eşi ve çocuklarıyla birlikte Türkiye’de ikamet izni verilen başvurucunun IŞİD terör örgütüyle bağlantısı olduğu iddiasıyla evinde arama yapılması, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) ve (k) bentleri uyarınca hakkında idari işlem yapılması amacıyla başvurucu ve ailesi aynı günün gecesi idari gözetim altına alınması ve aynı Kanun’un 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendi gereği sınır dışı edilmesine karar verilmesine karşı açılan iptal davasında İdare Mahkemesi tarafından yürütmenin durdurulması kararı verildiği hâlde sınırdışı edilmesi nedeniyle kötü muamele yasağıyla bağlantılı etkili başvuru hakkının, idari gözetim altında tutma koşulları nedenleriyle kötü muamele yasağının, haksız şekilde idari gözetim altına alınma nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının, aile bireylerinin farklı idari gözetim merkezlerinde tutulması nedeniyle de özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddiası – Etkili başvuru yolu hakkının ihlali