Şubat 2021 – İnsan Hakları Bülteni

İnsan hakları hukuku alanında meydana gelen gelişmeleri derlediğimiz İnsan Hakları Bülteni’mizin ikincisi hazır. İlk bülteni buradan okuyabilirsiniz.

İnsan Hakları Bülteni’nin bir sonraki sayısında yayımlanması için ilgili gördüğünüz Mart ayı gelişmelerini anayasagundemi@gmail.com adresine mail atarak öneride bulunabilirsiniz. Bültenden haberdar olmak için mail listesine abone olmayı da unutmayın.

Benan Molu, İdil Özcan, Rumeysa Budak, Polat Yamaner ve Emre Karaman tarafından hazırlanan İnsan Hakları Bülteni’nin Şubat 2021 sayısını aşağıdan okuyabilirsiniz.

Şubat 2021’de Çıkan Rapor ve Yayınlar

Ulusal ve Uluslararası Kurumların Raporları ve Yayınları

Avrupa Konseyi İnsan Hakları Yönlendirme Komitesi, “Avrupa ve Uluslararası Hukuk Düzeninde İHAS” başlıklı İngilizce raporunu yayımladı. Raporun, yazarların sözleriyle ” İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin Avrupa ve uluslararası hukuk düzenindeki yerine ilişkin derinlemesine bir analiz sunmayı amaçladığı, Taraf Devletlere, Sözleşme ve diğer hukuk organları çerçevesindeki yükümlülüklerine ilişkin hukuki kesinliği artırmada yardımcı olmayı hedeflediği belirtilmiş. 

Ceza Adalet Sisteminin Güçlendirilmesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İhlallerinin Önlenmesi İçin Yargı Mensuplarının Kapasitesinin Artırılması kapsamında yayınlanan Çevrimiçi Duruşmalar Webinar Raporu’na Türkçe olarak buradan ulaşabilirsiniz.

Avrupa Konseyi İHAM Kararlarının İcrası Dairesi tarafından “Güvenlik Kuvvetlerinin Neden Olduğu Ölümler veya Kötü Muameleyle İlgili Etkili Soruşturma Yöntemleri” başlıklı tematik bilgi notunun Türkçe çevirisi yayımlandı. Türkiye’ye ilişkin İHAM tarafından verilen ve Bakanlar Komitesi önünde icra edilmeyi bekleyen davalara ve aşamalarına ilişkin Türkçe bilgi notuna buradan ulaşabilirsiniz. 

İHAM tarafından 2020 yılı içerisinde verilen önemli davalara ilişkin bilgi notuna buradan ulaşabilirsiniz.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Başkanı Volkan Bozkır’ın insan hakları ve temel özgürlüklere ilişkin İnsan Hakları Konseyi’nde yaptığı konuşmaya ilişkin kaydı buradan izleyebilirsiniz.

Ulusal ve Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşlarının Raporları ve Yayınları

Freedom of House tarafından “Türkiye: Ulusüstü Baskı Vaka Çalışması” özel raporu yayımlandı. Rapora buradan, rapora ilişkin politika önerilerine buradan ulaşabilirsiniz. 

İnsan Hakları Okulu tarafından “OHAL Sonrası Akademik Özgürlük İhlallerini İzleme Raporu” yayımlandı.

Frontline Defenders, cinsel kimlikleri nedeniyle ayrımcılığa maruz kalan kişiler ve kadınlar başta olmak üzere, insan hakları savunucularının karşılaştığı fiziksel saldırıları, karalama kampanyalarını, dijital güvenlik tehditlerini, yargı tacizlerini ayrıntılarıyla anlattığı “Global Analiz 2020” raporunu yayımladı.

ILGA Europe’un Yıllık Raporu’nun onuncusu yayımladı. Rapor, Avrupa’daki LGBTİ+ topluluğunun daha önce benzeri görülmemiş bir saldırıya maruz kaldığını ortaya koyuyor.

SPoD, “Pandemi Sürecinde LGBTİ+’ların Sosyal Hizmetlere Erişimi” araştırma raporunu yayımladı.

Uluslararası HIV Adalet Ağı tarafından imzaya açılan Oslo Deklarasyonu, Pozitif Dayanışma gönüllü çeviri ekibi tarafından Türkçeye çevrildi.

Pozitif Yaşam Derneği, “Pandemi” raporunu yayımladı. 

Türkiye İnsan Hakları Vakfı, “Boğaziçi Üniversitesi’ne Cumhurbaşkanı Tarafından Rektör Atanmasına Yönelik İtiraz Sürecinde Yaşanan Hak İhlallerine Dair Ön Değerlendirme Raporu” yayımladı.

Açık Toplum Vakfı ve Bristol Üniversitesi, insan hakları ihlallerine ilişkin kararların uygulanması üzerine akademisyenler ve uygulamacılar tarafından yazılan 11 makalenin yer aldığı “Implementing Human Rights Decisions: Reflections, Successes and New Directions” başlıklı seriyi yayımladı.

İlgili Hükümet’e Bildirilen İHAM Başvuruları

Tufanlı v. Türkiye, Başvuru no. 29367/15: Vicdani retçi olan başvurucuya askere gitmeyi reddettiği için on gün hapis cezası ve 500 TL para cezası verilmesiyle ilgili başvuruda İHAM, inanç özgürlüğünün ve etkili başvuru yolu hakkının ihlal edilip edilmediğini sordu.

Drelon v. Fransa, Başvuru no. 3153/16 ve 27758/18: Eşcinsel olan başvurucunun Fransa Kan Merkezi’ne kan verememesinin özel hayata saygı hakkına ve ayrımcılık yasağına aykırı olup olmadığı soruldu.

Şubat 2021’de Öne Çıkan Kararlar

Uluslararası Ceza Mahkemesi, oy çokluğuyla Filistin’in Roma Statüsü’ne taraf olmasından dolayı Mahkeme’nin bölgesel yargılama yetkisinin İsrail tarafından işgal edilen Gazze, Doğu Kudüs ve Batı Şeria’yı da içerdiğine hükmetti. Bu doğrultuda işgal sırasında bu topraklarda işlenen suçlarla ilgili soruşturma başlatılmasının da önü açılmış oldu. Mahkeme’nin kararına buradan ulaşabilirsiniz.

Almanya’da 95 yaşındaki bir kadın hakkında ilgili tarihte Nazi Toplama Kampı’nda komutanın sekreteri olarak çalışması sebebiyle 10.000 cinayete yardım ve yataklık etmesi nedeniyle Alman savcılar tarafından iddianame hazırlandı. İddianamenin beş yıl süren hazırlık aşamasında ABD ve İsrail başta olmak üzere toplama kamplarından sağ kurtulanlarla röportaj yapıldığı ve özel bağımsız bir tarihçi görevlendirildiği ifade ediliyor.

İngiltere Yüksek Mahkemesi, Uber sürücülerinin serbest meslek sahibi olarak değil Uber şirketinin çalışanı olarak tanımlanması gerektiğine hükmetti. Bu doğrultuda bu kişilerin asgari ücret, tatil ödemeleri gibi haklara sahip olması gerektiği değerlendirmeleri de içeren kararın aslını buradan okuyabilirsiniz.

Koblenz Bölge Yüksek Mahkemesi tarafından Suriye’de işlenen insanlığa karşı suçları ele alan Al-Khatib Davası 23 Nisan 2020’de görülmeye başlanmıştı, yargılamaya ilişkin ilk karar verildi. Esad rejimi altında insanlığa karşı işlenen suçlara yardım ve yataklıktan sanık eski istihbarat üyesi Eyad A. 4 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Esas sanık Anwar R.nin ise yargılamasının Ekim 2021’e kadar süreceği ifade edildi. Davaya ilişkin detaylara buradan ulaşabilirsiniz.

Çek Cumhuriyeti, Polonya’yı, iki ülke sınırına yakın bir kömür madeninin planlanandan çok genişlemesinin neden olduğu çevresel zarar nedeniyle Avrupa Adalet Divanı’nda dava edeceğini açıkladı.

Okuma ve Dinleme Önerileri

İHAM başkanı Robert Spano’nun İHAM ve yargı bağımsızlığı üzerine yazdığı yeni makalesi yayımlandı.

Dr. M. Buket Soygüt ve Ar. Gör. Aras Türay tarafından kitaplaştırılan, İstanbul Bilgi Üniversitesi ve Türk Ceza Hukuku Derneği tarafından ortaklaşa yapılan “Kadına Yönelik Erk’ek Şiddeti ile Mücadele (Sorunlar ve Çareler)” sempozyumu; İHAM eski hakimi Rıza Türmen’in “Türkiye’de Demokrasi Arayışı” kitabı; Dr Mehmet Bedii Kaya’nın “İnternet Hukuku” kitabı; Esin Bozovalı’nın “Sığınma Hukuku ve Geri Göndermeme İlkesi” kitabı yayımlandı.

Anadolu Kültür’ün farklı disiplinlerin adalet kavramını sorguladığı Adalet Atlası podcast serisinin ilk 15 bölümü çıktı. Bölümler buradan dinlenebilir.