Mart 2021 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Mart ayı içerisinde çıkan önemli Anayasa Mahkemesi kararlarının yer aldığı bülten yayında.

Önümüzdeki ay görüşmek üzere.

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Tochukwu Gamaliah Ogu Başvurusu, Başvuru no. 2018/6183, Karar Tarihi: 13/1/2021

Beyoğlu polis karakolunda tutulan Festus Okey’in kolluk görevlisince öldürülmesi ve olaya ilişkin olarak etkili ceza soruşturması yürütülmemesi – Yaşam hakkının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali [Ölümle sonuçlanan şiddetin ırk temelli ayrımcılık saikiyle gerçekleştirilmesi nedeniyle yaşam hakkıyla bağlantılı olarak ayrımcılık yasağının ihlal edildiği iddiası açıkça dayanaktan yoksun bulundu]

İşkence, insanlıkdışı ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

ASİYE KARAASLAN BAŞVURUSU, Başvuru Numarası: 2017/36555, Karar Tarihi: 10/2/2021

Eski hakim olan ve FETÖ/PDY operasyonları kapsamında gözaltına alındığı sırada hamile olan başvurucunun gözaltında düşük yapması ve gözaltına alındığı tarihte gebe olduğunu, düzenli olarak vurulması gereken iğneler bulunduğunu, bunların uygulanması için her gün hastaneye götürüldüğünü, araba yolculukları ve gözaltındaki tutma koşulları nedeniyle gebeliğinin riske girdiğini, gebelik için uygun olmayan gözaltı şartlarında sandalye üzerinde beklediğini veya sandalyeleri birleştirerek uzanmak zorunda kaldığını, bu koşullarda bulunmaması gerektiğini doktorlara söylemesine rağmen kendisine rapor verilmediğini, gözaltında ve sonrasında yaşadıklarından dolayı bebeğinin kalp atışlarının durduğunu belirterek yaptığı suç duyurusunda kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – kötü muamele yasağından ihlal yok.

ALP ALTINÖRS BAŞVURUSU, Başvuru Numarası: 2018/2790, Karar Tarihi: 25/2/2021

11/6/2013 tarihinde Gezi Parkı eylemlerine katılan ve polisin attığı göz yaşartıcı gaz fişeğiyle başından yaralanıp kafa travması geçiren başvurucunun yaptığı suç duyurusunda kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali

İBRAHİM AKAN BAŞVURUSU (2), Başvuru Numarası: 2017/32078, Karar Tarihi: 25/2/2021

1 Mayıs 2013 tarihinde polislerin attığı gaz kapsülünün gözüne isabet etmesi sonucu yaralanıp sol gözünü kaybeden başvurucunun suç duyurusunda soruşturma izni verilmemesi – eziyet yasağının maddi ve usul yönünden ihlali

DOĞAN BAŞAK BAŞVURUSU, Başvuru Numarası: 2017/32745, Karar Tarihi: 3/11/2020

Silahlı terör örgütüne üye olma suçunu işlediği iddiasıyla evinde bulunduğu sırada kapısı kırılmak suretiyle evine giren kolluk görevlileri tarafından eşinin önünde yumruk ve silah dipçikleriyle darp edilen, göz ve ağız çevresinde lezyonlar oluşan başvurucunun şikayetinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – kötü muamele yasağı ihlali iddiasını etkili şekilde yürütme yükümlülüğünün ihlali

Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı

Mehmet Osman Kavala Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2020/13893, Karar Tarihi: 29/12/2020

15 Temmuz darbe teşebbüsüyle bağlantılı olarak anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme suçundan (TCK madde 309) tahliye edildiği sırada başvurucunun başsavcılığın itirazı üzerine yeniden gözaltına alınıp tutuklanması – tutuklanmasının hukuki olmadığı ve tutukluluğun makul süreyi aştığı şikayetleri yönünden ihlal yok; soruşturma aşamasındaki tutukluluk süresinin kanunda öngörülen azami sınırı aştığı şikayeti yönünden ise kabul edilemezlik kararı

Mutlu Öztürk Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/8525, Karar Tarihi: 28/1/2021

Türk Silahlı Kuvvetlerince başlatılan Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekâtlarının devamı olarak 9/10/2019 tarihinde Barış Pınarı Harekâtı operasyonlarını protesto etmek isteyen HDP üyesi başvurucuların “Katil Devlet, Biji Berhodane Rojova, Biji Berhodane Kobane” sloganı attıkları iddiasıyla tutuklanması – Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali (toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali)

Özlem Dalkıran Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/35203, Karar Tarihi: 21/1/2021

İnsan hakları savunucusu olan başvurucunun Büyükada soruşturması kapsamında gözaltına alınıp tutuklanması – kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlali

Adil yargılanma hakkı

Metin Duran Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/33546, Karar Tarihi: 28/1/2021

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen sanığa gerekçeli kararın tebliğ edilmemesi ve başvurucunun karara itiraz edemeden dosyanın kanun yolu denetimi yapan mahkemeye gönderilmesi – savunma için gerekli zaman ve kolaylıklardan yararlanma hakkının ihlali

Kemal Uçar Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/18733, Karar Tarihi: 27/1/2021

İstanbul Barosuna kayıtlı avukat olan başvurucunun sosyal medya paylaşımları ve “Fetö Davalarında Neler Yaşanıyor?” konulu bir televizyon programında yaptığı konuşmalar nedeniyle hakkında terör örgütü üyesi olma suçundan soruşturma başlatılması ve CMK’nin 153. maddesi uyarınca başvurucu ve müdafiinin soruşturma dosyasını inceleme ve örnek alma yetkilerinin kısıtlanmasına karar verilmesi – Masumiyet karinesi ilkesinin ihlali iddiasının açıkça dayanaktan yoksun bulunması nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Abdullah Kaya Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/26740, Karar Tarihi: 16/12/2020

Hakkâri’nin Çukurca ilçesi Uzundere köyünde ikamet etmekte iken yaşanan terör olayları nedeniyle köylerini 1995 yılında terk eden başvurucuların Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkındaki Kanun uyarınca zararlarının karşılanması talebinin reddine karşı açtıkları davada verilen yargı kararının yerine getirilmemesi nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararların tazmini için açılan tam yargı davasının süre aşımı yönünden reddedilmesi – mahkemeye erişim hakkının ihlali

Toplantı, gösteri ve dernek kurma özgürlüğü

Yasin Agin Ve Diğerleri Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/32534, Karar Tarihi: 21/1/2021

İlkokul öğretmeni olan başvuruculara Eğitim-İş çağrısıyla Laik Eğitim ve Emeğe Saygı yürüyüşüne katıldıkları için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125-B maddesi uyarınca hizmet dışında devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışta bulunduklarından bahisle uyarı ve kınama disiplin cezası verilmesi – toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali

Gülistan Atasoy Ve Diğerleri Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/15845, Karar Tarihi: 21/1/2021

Öğretmen olan başvuruculara KESK’in çağrısıyla Gezi Parkı eylemlerine ve toplantılarına katıldıkları için 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125-A maddesi uyarınca devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmaktan uyarma disiplin cezası verilmesi – toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkından ihlal yok

Eğitim hakkı

Şehmus Altuğrul Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/38317, Karar Tarihi: 13/1/2021

Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğünün Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalında açtığı yüksek lisans eğitim programını başarıyla tamamlayan, diploma almaya hak kazanan ancak yüksek lisansa giriş sınavının İdare Mahkemesince iptal edildiği gerekçe gösterilerek tarafına diploma verilmeyen başvurucunun KPSS’de birinci olmasına rağmen diploması verilmediği için atanamaması – Eğitim hakkının ihlali

Mehmet Cevri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/32097, Karar Tarihi: 13/1/2021

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesinde öğretim görevlisi olan başvurucunun doçentlik müracaatının 15 Temmuz darbe girişiminin ardından KHK ile kamu görevinden ihraç edilmesi gerekçe gösterilerek iptal edilmesi ve eğitim hakkının ihlal edildiği iddiası – OHAL Komisyonu yolu tüketilmediği için kabul edilemezlik kararı