Kosta Rika Anayasa Mahkemesi zorunlu Covid-19 aşısını Anayasa’ya uygun buldu

Kosta Rika Anayasa Mahkemesi veya genelde anıldığı şekliyle Sala IV, ülkedeki zorunlu aşının anayasaya uygunluğunu onayladı. Yargıçlar, bu tutumlarını, geçen Mayıs ayında, Covid-19’e karşı aşı olmayı reddeden Caja Costarricense de Seguro Social (CCSS) çalışanları tarafından yapılan 13 başvuruyu dayanaktan yoksun bularak ortaya koydu.

13 başvurunun hepsinde yargıçlar, iddiaları reddetti ve 9 Ekim 2020 tarihli 19433-2020 genelgeden bu yana Mahkeme’nin aşılanmanın zorunlu olduğunu ortaya koyduğunu hatırlattı.

Yüksek hakimler, “(…) Bu Mahkeme, ilk olarak, herkesin temel sağlık hakkını korumak amacıyla Kosta Rika devletinin güvence altına almakla yükümlü olduğu temel sağlık hizmetinin bir parçası olan aşılanmanın önemini, ve ikinci olarak, kamu sağlığının korunması ve hastalıkların önlenmesinin aşının zorunlu olma niteliğini geçerli şekilde gerekçelendiren anayasal bir meşru amaç oluşturduğunu kabul etmiştir.” dedi.

İddiaları inceleyen Anayasa Mahkemesi, Ulusal Aşılama ve Edipemiyoloji Komisyonu’nun, şimdilik sadece CCSS, Sağlık Bakanlığı ve Instituto Nacional de Seguros (INS) çalışanlarının koronavirüsüne karşı aşılanmasını zorunlu hale getiren kararını destekledi.

Hakimler, «kabul edilen düzenleme uygundur» dedi.

Sala IV’ün kararı, CCSS’nin aşılanmayı reddeden çalışanlarına karşı disiplin sürecini başlatabilmesinin önünü açtı. Bu doğrultuda Kurum, 20 Eylül’de, bu nedenle çalışanlarına yönelik 35 soruşturmanın açıldığını doğruladı.  

CCSS’de bilgisayar bilimcisi olarak çalışan ve korunma amacıyla başvurulardan birini yapan Jairo Barrantes Vargas, karara ve muhtemel sonuçlarına rağmen aşılanmayı reddetmeye devam edeceğini açıkladı.

Barrantes, “kovulmayı tercih ederim, gerçek şu ki hakkımda bir süreç başlatıp başlatmadıklarını bilmiyorum, sanırım henüz başlatmadılar çünkü henüz bilgilendirilmedim, ancak bunu her an yapabilirler” dedi.

Mahkeme’ye yaptıkları başvurularda Caja çalışanları, Kosta Rika’nın henüz deneme aşamasında olan aşıları uyguladığı veya aşılamaya zemin oluşturan herhangi bir kanun olmadığı gibi yanıltıcı açıklamalarda bulundu.

Sağlık teknisyeni Rojas Granados, “(aşılar) çok hızlı ortaya çıktığı için mantıken çalışma yok, aynı zamanda yan etkilerini de göreceğiz. Bu nedenle aşı olmayı reddettim (…) Sonuna kadar gideceğim, aşılama sürecini hangi şartlar altında yapacaklarını görmek için (Kurumla) bir anlaşmaya varmak zorundayız” dedi.

Bu iddiaları ileri sürerken hangi bilgi kaynaklarından yararlandıkları ve açıklamalarını doğrulayan hangi verilere dayandıkları sorulduğunda iki başvurucu da sorulara net bir cevap veremedi.

Rojas, “Şu anda çalışmaların kaynaklarını bilmiyorum ama böyle çalışmalar var” dedi.

“The same creator of the vaccine says that many deaths will occur, we have it on video,” said Barrantes.

“Right now I’m on other things and I can’t give you that information,” replied the computer scientist.

Barrantes ise “aşının yaratıcısının kendisi çok sayıda ölüm olacağını söylüyor, videosu var” şeklinde konuştu.

Bilgisayar bilimcisi, “şu an başka şeylerle ilgilenmem gerekiyor, bu nedenle bu bilgiyi size şu an veremem” dedi.

Güçlü düzenlemeler

Ülkede kullanılan aşıların, Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) gibi ciddi düzenleyici kurumlar tarafından lisanslandığı gerekçesiyle hakimler kararlarında bu iddiaları reddetti. Buna ek olarak, aşılar faz III klinik araştırma safhasını geçti, dolayısıyla artık deney aşamasındaki bir ilaç statüsünde değiller.

Yasal zemine gelince, Mahkeme’nin kararında «aşının zorunlu niteliğinin açıkça dayandırılabileceği çok sayıda düzenlemenin olduğunu” vurguladı.

Örneğin Medeni Kanun’un 46. maddesi “herkes tıbbi veya cerrahi muayene veya tedaviyi reddebilir, kamu sağlığını ilgilendiren zorunlu aşılama ve diğer önlemlere ilişkin vakalar bunun istisnasıdır” hükmünü içermekte.

Ayrıca Genel Sağlık Kanunu’nun 345.3 maddesi de Sağlık Bakanlığı’nı bazı hastalıklara karşı zorunlu aşı açıklamak konusunda yetkilendiriyor ve aynı Kanun’un 147. maddesi “başkasına geçirilebilen hastalıkların ortaya çıkması ve yayılmasını önlemek amacını taşıyan yasal ve idari düzenlemelere ve uygulamalara herkesin uymak zorunda” olduğunu düzenliyor.

Hakimler ayrıca Ulusal Aşılama Kanunu’nun maddelerine de atıf yaptı.

Geçen Mart ayında Covid-a9 aşılarına karşı dozların uygulanmasını zorunlu hale getiren karar, bu düzenlemelere dayanarak çıkarılmıştı. Karar, bu hastalığa karşı aşıyı ulusal aşılama takvimine dahil etmiş ve Ulusal Aşılama Komisyonu’nun işaret ettiği üzere, sağlık personeli için aşılanmayı zorunlu hale getirmişti.

Kaynak: QCostaRica