İHAM’ın Şorli v. Türkiye kararının çevirisi: “Facebook paylaşımları nedeniyle kişiye Cumhurbaşkanına hakaret suçundan hapis cezası verilmesi, ifade özgürlüğü ihlalidir. TCK’nin 299. maddesi değiştirilmeli.”

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 19 Ekim 2021 tarihinde Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 299. maddesinde düzenlenen Cumhurbaşkanına hakaret suçuyla ilgili uzun zamandır beklenen kararını açıkladı. Vedat Şorli v. Türkiye başvurusunda Mahkeme, 2014 ve 2016 yılında Facebook hesabında yaptığı iki paylaşım (Cumhurbaşkanı’nın yer aldığı bir karikatür ve fotoğraf) nedeniyle başvurucunun Cumhurbaşkanına hakaret suçundan iki ay iki gün tutuklu kalmasını, 11 ay 20 gün hapis cezası almasını ve hükmün açıklanmasının beş yıl süreyle geri bırakılmasını Sözleşme’nin 10. maddesinde düzenlenen ifade özgürlüğüne aykırı buldu.

Mahkeme, daha önce kral, başbakan gibi devlet başkanlarına hakaret edilmesiyle ilgili içtihadını tekrarlayıp Venedik Komisyonu ve Avrupa Konseyi organlarının TCK’nin 299. maddeyle ilgili görüşlerine atıfta bulunarak özel bir suç yasasıyla artırılmış korumanın ilke olarak Sözleşme’nin ruhuna uygun olmadığının ve bir devletin kendi devlet başkanının itibarını korumadaki çıkarı ile devlet başkanı hakkında bilgi verme ve görüş açıklama hakkı arasında bir ayrıcalık veya özel bir koruma verilmesini haklı kılamayacağının altını çizmiştir.

Bu bağlamda Mahkeme, verilecek sembolik para cezalarının dahi ifade özgürlüğüne bir müdahale teşkil edeceğini, başvurucu gibi tutuklanan ve hapis cezası ile cezalandırılan kişiler için bu müdahalenin evleviyetle caydırıcı etki yaratacağını; TCK’nin 299. maddesinin düzenleniş ve uygulanış biçiminin Sözleşme’nin ruhuna aykırı olduğunu vurgulamıştır. Mahkeme’ye göre, böyle bir ihlalin giderilmesi ancak madde metninin değiştirilmesi ile mümkündür. Bu sebeple Mahkeme, Sözleşme’nin 46. maddesi uyarınca TCK’nin 299. maddesinin İHAM içtihadı ile uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlenmesi gerektiğine karar vermiştir.

Fransızca yazılan kararın tamamını buradan okuyabilirsiniz. Kararın bire bir çevirisi Anayasa Gündemi ve İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi ile birlikte Benan Molu, Elif Baban, Günsu Karacaoğlan ve Muhammed Canpolat tarafından çevrilmiştir.

Vedat Şorli v. Türkiye, Başvuru no. 42048/19, Karar tarihi: 19.10.2021