ABD’de bir yargıç, Pablo Escobar’ın “kokain hipopotamları”nın hukuken kişi olduğuna hükmetti

Bir zamanlar Kolombiyalı uyuşturucu baronu Pablo Escobar’a ait olan hipopotamlar, federal bir mahkeme kararına göre, ABD’de yasal haklara sahip kişiler ya da “ilgili kişiler” olarak kabul edilebilecek.

Kolombiya hükümetine karşı açılan dava, sayıları hızla artan ve biyolojik çeşitlilik için tehlike arz eden su aygırlarının öldürülmesi veya kısırlaştırılmasına ilişkin.

Bir hayvan hakları grubu kararın, “hayvanların kişi statüsünde olması” amacıyla ABD adalet sisteminde uzun zamandır süren çabaların “dönüm noktası niteliğindeki bir zaferi” olarak tanımladı. Ancak bir hukuk uzmanına göre, karar hayvanların yaşadığı yer olan Kolombiya’da bir geçerliliğe sahip değil.

Universidad Externado de Colombia Üniversitesi’nde profesör olan Camilo Burbano Cifuentes, “Kararın Kolombiya’da bir etkisi yok, çünkü bu (karar) sadece kendi bölgesinde bir etkiye sahip. Su aygırlarıyla ne yapılacağına ABD’li değil, Kolombiyalı yetkililer karar verecek” dedi.

“Kokain hipopotamları”, Escobar’ın ülkenin uyuşturucu ticaretini yönettiği 1980’lerde Kolombiya’daki çiftliğine yasadışı olarak getirttiği hayvanların yeni nesilleri. Escobar 1993 yılında yetkililerle girdiği çatışmada öldükten sonra su aygırları mülkünde terk edilmiş ve hiçbir doğal yırtıcılarının olmadığı bir ortamda kendi hallerine bırakılmıştı. Sayıları son sekiz yılda 35’ten 65-80 arasında bir yerlere çıktı.

Dolaştıkları bölge hayvanlar için yırtıcısı olmayan, bol yiyecek ve su bulunan bir cennet. Fakat insanlara çok fazla yaklaşıyorlar. Şehirde dolaşan üç tonluk bir hipopotam görmek hiç sıra dışı değil.

Bölge sakinleri onlara köy hayvanları diyor ancak biyolog David Echeverri, onların tehlikeli ve bölgesel bir türden başka şey olmadığını ifade ediyor.

Bir grup bilim insanı hipopotamların, bölgenin biyolojik çeşitliliği için büyük bir tehdit oluşturduğu ve insanlarla ölümcül karşılaşmalara yol açabilecekleri konusunda uyarıda bulundu. Bilim insanları bazı hayvanların öldürülmesi gerektiğini savunuyor. Bir devlet kurumu hipopotamları kısırlaştırmaya başladı ancak en güvenli yöntemin ne olduğu konusunda hâlâ bir tartışma var.

Davada, Hayvan Yasal Savunma Fonu avukatları Cincinnati’deki ABD Bölge Mahkemesi’nden, Ohio’dan kısırlaştırma konusunda iki vahşi yaşam uzmanı davayla ilgili olarak görevlendirilebilmesi için hipopotamlara “ilgili kişiler” statüsü vermesini istedi.

Cincinnati’deki federal yargıç Karen Litkovitz 15 Ekim’de talebi kabul etti. San Francisco yakınlarındaki hayvan hakları grubu, hayvanların ABD’de ilk kez kişi ilan edildiğini sandıklarını açıkladı.

Avukatları, hipopotam savunucularının Kolombiya’daki çıkarlarını korumak amacıyla dava açabilecekleri için, hipopotamların ABD yasalarına göre “ilgili kişiler” olarak görülmesine izin verilmesi gerektiğini savundu.

Yabancı bir davada “ilgili kişi” olan herhangi birinin, davalarını desteklemek için bir federal mahkemeden ABD’de ifade almalarına izin vermesini istemesine olanak sağlayan federal bir tüzüğe dikkat çektiler.

Hayvan Yasal Savunma Fonu’nun baş avukatı Christopher Berry, bunu yetersiz ama kapsayıcı bir karar olarak nitelendirdi.

 “Bu, gerçekten de hayvanların çıkarlarının mahkemede temsil edilmesini savunan daha büyük bir hareketin parçası.’’ dedi. “Yeni bir hukuk yaratmak istemiyoruz. Sadece hayvanların kendilerine verilmiş olan hakları uygulama yeteneğine sahip olmalarını istiyoruz” ifadesini ekledi.

Hindistan, Pakistan ve Arjantin’de hayvanlara yasal haklar verilirken, ABD’deki mahkemeler şimdiye kadar bunu yapmak konusunda isteksizdi.

Connecticut’taki bir yargıç, dört yıl önce bir hayvan hakları grubu tarafından gezici bir hayvanat bahçesindeki üç file kişilik verilmesi için yapılan başvuruyu “tamamen anlamsız” olarak nitelendirmişti. Ayrıca 2015’te bir New York temyiz mahkemesi, bir hayvan hakları grubunun şempanzeler için tüzel kişilik talebini dinlemeyi reddetmişti.

Yakından takip edilen başka bir davada, eyaletin en yüksek mahkemesi olan New York Temyiz Mahkemesi, Mayıs ayında verdiği kararda, Bronx Hayvanat Bahçesi’nde bulunan bir filin insan benzeri haklara sahip olmasına ve bir barınağa sevk edilmesine hükmetti.

Önceki kararlarda hayvan hakları gruplarının talepleri reddedilmişti. Hayvanat bahçesi, Happy isimli file hukuki anlamda kişilik tesis edilmesinin tehlikeli bir emsal oluşturacağını belirterek, bu yöndeki çabaları “gülünç” olarak nitelendirmişti. Bireysel silahlanma hakkını savunan gruplar da kararı, avcılığı etkileyebilecek veya bir örnek teşkil edebilecek olması nedeniyle eleştirmişti.

Karara destek verenler ise şirketleri tüzel kişiler olarak kabul ederek onlara yasal haklar tesis eden hükümlere işaret ederek, hayvanlara da kanunen aynı şekilde muamele edilmesi gerektiğini belirtiyor.

Berry, “Hukuki anlamda kişi sayılmak yalnızca menfaatlerinizi mahkeme önünde ifade edebilmeniz ve onları savunabilmeniz anlamına gelir. Bu, zaten yürürlükte bulunan hayvanlara zulmü yasaklayan kanunları ve diğer koruma kanunları kapsamında sahip oldukları hakların uygulanması ile ilgili” şeklinde konuştu.

Kaynak: CBS

Bu haber, BAU Hukuk Fakültesi LAW 2018 Current Constitutional Developments dersi kapsamında Ahmet Asım Keskin, Ece Dilara Bağrıaçık, Kübra Nur Bölür ve Şirin Çakır tarafından çevrilmiştir.