Tunus Cumhurbaşkanı Parlamento’nun Askıda Kalma Süresini Uzattı ve Seçimlerin Bir Yıl İçinde Yapılmasına Karar Verdi
Tunus Cumhurbaşkanı Kais Said, anayasa değişiklikleri için Temmuz’da bir referandum çağrısı yaparken Parlamento’nun aylardır devam eden askıda olma durumunu da Aralık 2022’deki yeni seçimlere kadar uzattı.
Ulusal televizyonda yaptığı bir konuşmada Said, Tunus halkıyla üç aylık bir “halk istişaresinin” ardından “anayasa taslağı ve diğer reformların 25 Temmuz’da referanduma sunulacağını” duyurdu.
Kuzey Afrika ülkesinin koronavirüs pandemisinin bir araya getirdiği siyasi ve ekonomik krizler içinde boğulduğu bir dönemde Said’in hükümeti kovması, parlamentoyu askıya alması ve bir dizi yetkiyi ele geçirmesinden bu yana bir yıl olacak.
Said bunların ardından ülkeyi kararnameyle yönetmeye başlamış ve on yıl önce Arap ayaklanmalarından sonra ortaya çıkan tek demokrasiyle ilgili endişeye yol açmıştı.
Said yaptığı açıklamada “yeni seçim yasasına dayanarak parlamentonun yeni seçimlere kadar askıya alınacağını” söylemişti, yani diktatör Zeynel Abidin Bin Ali’yi iktidardan indiren 2011 devriminin başlangıcının yıldönümünü olan 17 Aralık’a kadar.
Bu, Bin Ali’nin düşüşünden bu yana Tunus siyasetinde merkezi bir rol oynayan ezeli düşmanı İslamcı Nahda partisinin hakim olduğu mevcut meclisi fiilen dağıtıyor.
Said’in 25 Temmuz hamleleri, başlangıçta ülkenin köklü sosyal ve politik sorunlarıyla baş edemeyen ve yozlaşmış ve etkisiz olarak görülen siyasi elitlerinden bıkmış Tunuslular tarafından memnuniyetle karşılanmıştı.
Ancak Said, aynı zamanda, 2011 Arap ayaklanmalarının doğduğu yer olan Tunus’ta yeni bir otokrasi kurmaya çalışmasından korkan muhaliflerinin beslediği bir muhalefetle de karşı karşıya kaldı.
Anayasalar ‘ölümsüz’ değildir
Eskiden hukuk akademisyenliği yapan ve 2019’da seçilen Said, Kuzey Afrika ülkesinin 2014 tarihli anayasasını sert bir dille eleştiriyordu ve anayasayı değiştirmek istediğini son haftalarda sık sık ima etmişti.
Başkanlık ve parlamenter sistemi bünyesinde barındıran hibrit bir sistemi yürürlüğe koyan bu belge, Nahda ve seküler rakipleri arasında bir uzlaşma olarak görülüyordu.
Ancak birçok Tunuslu, yaratılan bu siyasal sistemin başarısız olduğunu, köklü ekonomik ve sosyal sorunları çözmekten ziyade bünyesinde sonsuz engel ve yolsuzluk barındırdığını düşünüyor.
Demokratik kurumların yeniden yapılandırılmasına yol göstermesi için ulusal ve uluslararası baskılarla karşı karşıya gelen Said, 1 Ocak ile 20 Mart arasında ülke çapında halk ile istişareler yapılacağını duyurdu.
Tunus bayrağının yanına koyu renkli bir takım elbise giyerek çıkan Said, elektronik platformlar ve yüz yüzü buluşmalar ile toplanıp anayasal reformların ve diğer değişikliklerin tartışılacağını açıkladı.
Bu görüş ve tartışmaların bir kurul tarafından Haziran ayına kadar incelenmesi ve Tunus Cumhuriyeti’nin kuruluş tarihi ile denk düşen 25 Temmuz referandumundan önce bitirilmesi öngörülüyor. Tunus Cumhuriyeti, bölgenin Fransa’dan bağımsızlık kazanmasından bir yıl sonra 1957’de ilan edilmişti.
Said pazartesi günü erken saatlerde kabineye anayasaların “ölümsüz” olmadığını söylemişti.
Takvimin belirlenmesi için çağrı
Said, “Halk ancak egemenliğini anayasa çerçevesinde kullanabilir” dedi
“Yani, egemen halkın kendi haklarını bu metinler çerçevesinde kullanması mümkün değilse yeni metinlerin yazılması gereklidir.”
Said sıklıkla fakat dolaylı olarak Nahda Partisini yolsuzlukla suçladı.
Pazartesi günü kabineye yönelerek, partinin yurt dışından fonlandığına dair bir mahkeme kararını gösterdi.
Said, “geçmişte yurt dışından para alanların ve hâlâ almaya devam edenlerin parlamentoda yeri yok.” dedi.
G7’nin demokratik ve gelişmiş ülkeleri ve Avrupa Birliği, Tunus’a “temel özgürlüklere” saygı duyması ve demokratik kurumlara geri dönüş için takvim belirlemesi çağrısında bulundu.
G7 ülkelerinin diplomatik misyon başkanları ve AB, sistemde önemli bir konuma sahip seçilmiş bir parlamento ile işleyen demokratik kurumlara hızlı bir dönüşe izin veren net bir takvim belirlenmesi” için çağrıda bulundu.
Kaynak: France 24
Bu haber, BAU Hukuk Fakültesi LAW 2018 Current Constitutional Developments dersi kapsamında Dilara Gül Erbaş, Elif Ceren Altın, Doğukan Aktaş ve Oytun Şener tarafından çevrilmiştir.
Bu haberi podcast olarak dinlemek için:
Anayasa Gündemi 