İHAM’ın Kozan v. Türkiye kararının çevirisi: “Facebook grubunda Hükümet’i eleştiren bir haber paylaşması nedeniyle yargı mensubuna HSYK tarafından kınama cezası verilmesi ve karara itiraz edecek yargı yolunun bulunmaması, ifade özgürlüğünün ve etkili başvuru hakkının ihlalidir.”

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM/Mahkeme), 1 Mart 2022 tarihli Kozan v. Türkiye kararında (başvuru no. 16695/19) oybirliğiyle İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin (İHAS/Sözleşme) 10. maddesinin ve 10. maddesiyle bağlantılı olarak 13. maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.

Dava, Mayıs 2015’te kapalı bir Facebook grubunda “17 Aralık’ı kapatana sicil affı, operasyonu yapana ihraç” başlıklı bir haberi herhangi bir yorum yazmadan paylaştığı için yargıç Bay Kozan’a disiplin cezası (kınama) verilmesine ilişkindir.

Mahkeme, 17-25 Aralık 2013 döneminden itibaren yolsuzluk şüphesi nedeniyle yürütülen yargılamaları ilgilendiren olaylar ve Hükümet’in bu davalara karşı olması bakımından, yargıçların yürütmeye karşı tarafsızlığı ve bağımsızlığıyla ilgili olduğundan, söz konusu haberin yargı mensuplarını özellikle ilgilendiren bir tartışmanın parçası olduğuna karar vermiştir. Bir yargıcın, yargı sisteminin bağımsızlığı konusunda basında yer alan bazı görüşleri meslektaşlarıyla paylaşmış olması ve yanıt olarak yorum yapmalarına izin vermiş olması, mesleki yaşamı için çok önemli bir alanda bilgi verme veya alma özgürlüğüne zorunlu olarak dahil olmuştur. Mahkeme ayrıca, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun, başvurucunun bir yandan ifade özgürlüğü ile diğer yandan yargı mensubu olarak ihtiyatlı davranma yükümlülüğünü gerektiği gibi dengelemediğini gözlemlemiştir. Ayrıca, Kurul’un yargı dışı bir organ olduğunu ve Daire ve Genel Kurul önündeki işlemlerin yargı denetimi güvencelerini sağlamadığını yinelemiştir. Bunun yanı sıra, Kurul tarafından kendisine karşı alınan tedbire ilişkin olarak başvurucuya herhangi bir yargı yolu sunulmamıştır. Kendisine uygulanan disiplin cezası, herhangi bir acil toplumsal ihtiyacı karşılamamış ve dolayısıyla “demokratik bir toplumda gerekli” bir tedbir teşkil etmemiştir.

Fransızca yazılan kararın aslına buradan ulaşabilirsiniz. Kararın tamamının çevirisi av. Rumeysa Budak tarafından yapılmıştır.

Kozan v. Türkiye, Başvuru no. 16695/19, Karar Tarihi: 01.03.2022