Macaristan Anayasa Mahkemesi, hükûmetin tartışmalı seçim yasağı ihlaline ilişkin Yüksek Mahkeme kararını bozdu

Anayasa Mahkemesi, Macaristan’ın yüksek mahkemesi Kuria’nın, hükûmetin şubat ayı sonunda seçmenlere bir bülten göndererek seçim usulü yasasını ihlal ettiği yönündeki kararını iptal etti. Haber bülteninde hükûmet, “muhalefetin Macaristan’ın Ukrayna’ya asker ve silah göndermesi yönündeki tutumunu” desteklemediğini ve bunu sorumsuzluk olarak gördüğünü yazmıştı. Bu iddia muhalefet tarafından defalarca reddedildi. Anayasa Mahkemesi, haber bültenindeki “muhalefet” teriminin belirli bir siyasi partiye atıfta bulunmadığını, ancak hükûmetin konumuna göre hükümet-dışı kalan genel, her şeyi kapsayan bir terim olarak tanımladığını tespit etti.

Hükümet, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşa yanıt olarak Şubat’ın sonunda (daha önce Covid-19 aşısı için kayıt yaptırmış olan herkese) bir haber bülteni göndermişti. E-postada hükümet, diğer şeylerin yanı sıra, “Ukrayna konusunda endişeliyiz, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün yanındayız, ama savaş çözüm değil. Macaristan’ı savaş dışında tutmak bizim temel çıkarımızadır.” demişti.

E-posta, ‘’Bu nedenle sorumsuzluk olarak gördüğümüz muhalefetin Macaristan’ın Ukrayna’ya asker ve silah göndermesi yönündeki tutumunu desteklemiyoruz’’ diye devam etmişti.

Açıklama, Peter Marki-Zay’in Youtube kanalı Partizan’a verdiği röportajındaki yorumlarının birkaçına atıfta bulunuyor. Bu açıklamada, muhalefet ittifakının ortak başbakan adayı, NATO Ukrayna’ya asker göndermeye karar verse bile Macaristan’ın, NATO üyesi bir ülke olarak her halükarda savunma ittifakının pozisyonunu temsil etmesi gerektiğini savundu. Ancak başbakan adayı, konunun şimdilik bu olmadığını vurguladı.

Açıklamalarının ardından Fidesz siyasileri ve Fidesz medyası muhalif siyasetçiyi Macar askerlerini Ukrayna’ya savaşa göndermeye çalışmakla suçladı. İddia, seçimler öncesinde iktidardaki Fidesz partisinin kampanyasındaki ana mesajı haline geldi. Örnek olarak yakın geçmişte Viktor Orbán yaklaşan seçimlerde Macar halkının “barış yanlısı sağ” ve “savaş yanlısı sol” arasında bir seçim yapmak zorunda olacağını söyledi.

Muhalefet koalisyonu, amacının bilgilendirmek değil, muhalefete saldırmak olduğunu söyleyen haber bültenine itiraz etti.

Dava, ilk başta Ulusal Seçim Komitesi (NVB) tarafından soruşturuldu ve yasa ihlali bulunmadı. Ancak, Macaristan Yüksek Mahkemesi Kúria, sonradan NVB’nin bu hükmünü bozdu ve hükûmetin haber bültenlerinde muhalefete karşı kampanya yürüterek gerçekten seçimlerle ilgili düzenlemeleri ihlal ettiğine hükmetti.

Buna karşılık hükûmet, Kuria’nın kararına karşı anayasal bir şikâyette bulunarak, yüksek mahkemenin seçimlere katılan aday örgütle alakalı kararında muhalefeti yanlış tanımladığını iddia etti.

Üyeleri’nin çoğu iktidar partilerinin oylarıyla seçilen Macaristan Anayasa Mahkemesi (AB), sonunda Kuria’nın kararını iptal etti ve hükûmetin haber bültenine ilişkin kararını anayasaya aykırı buldu.

Anayasa Mahkemesi’ne göre Kuria, kampanya aracı niteliğinde olmayan bültenin, özel koşullar altında, olağanüstü bir savaş durumunda öncelikle vatandaşları bilgilendirmek amacıyla yapıldığı gerçeğine yeteri kadar önem vermedi.

Anayasa Mahkemesi, itiraz edilen haber bülteninin içeriği itibariyle, kendi başına 2022 parlamento seçimlerinde yarışan partileri veya adayları desteklemeyi amaçlamadığına, sadece kamu yararına hizmet ettiğine karar verdi. Anayasa Mahkemesi ayrıca, bültende yer alan ‘muhalefet’ teriminin belirli bir siyasi partiye veya aday örgüte atıfta bulunmadığını, ancak hükûmetin tutumunun dışında bir tutum benimseyen herkesi niteleyen bir terim olarak kullanıldığını ifade etti.

Kaynak: Hungary Today

Bu haber, BAU Hukuk Fakültesi LAW 2018 Current Constitutional Developments dersi kapsamında Mertcan Etci, Salim Can Eser, Sıla Çelik, Sude Erim, Tarık Çelik ve Yılmaz Batuhan Avan tarafından çevrilmiştir.