Şubat – Mart 2023 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Anayasa Mahkemesi tarafından Şubat ve Mart ayı içerisinde verilen önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.

Önümüzdeki ay görüşmek üzere. 

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Güneş Ayşe Özkeskin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/41772, Karar Tarihi: 22/11/2022

İçişleri Bakanı’na yönelik silahlı eylem hazırlığına dair istihbarat alınmasının ardından başvurucunun oğlunun şüpheli olduğu gerekçesiyle evlerinin basılması, polisin ‘at silahını, teslim ol’ uyarısının ardından açtığı ateşle başvurucunun eşinin ölmesi, ambulansın hemen gelmemesi ve ölüme ilişkin soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi – yaşam hakkı ihlali iddiasını etkili soruşturma yükümlülüğünün ihlali

Narin Kurt Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/2540, Karar Tarihi: 1/12/2022

Berkin Elvan’ı anmak için Okmeydanı’nda toplanan kişilere yönelik müdahale sırasında Okmeydanı Cemevi’nde bir cenaze merasimi için bulunan Uğur Kurt’un polis kurşunuyla başından vurularak öldürülmesi ve polise taksiren ölüme sebebiyet vermekten verilen 1 yıl 8 aylık hapis cezasının 12 bin 100 lira para cezasına çevrilip taksitlere bölünmesi – Yaşam hakkının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali

İşkence yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Dilan Alp Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/32913, Karar Tarihi: 7/12/2022

2013 yılındaki 1 Mayıs eylemi sırasında kolluk kuvvetlerinin attığı gaz kapsülüyle başından yaralanan başvurucunun şikayetinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Eziyet yasağının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali [Ayrıca, toplantı ve gösteri hakkının ihlali]

Serdal Yıldırım Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/38824, Karar Tarihi: 1/2/2023

Trafik kazası sonucu felç olan ve %84 oranında engelli hale gelen hükümlü başvurucunun cezaevinde yeterli şekilde tedavi edilemediği gerekçesiyle yaptığı infaz ertelenmesi talebinin reddedilmesi – kurum içinde ve hastanede fizik tedavi seanslarına devam edilmesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasında ihlal yok.

Muhammet Ahmet Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/9742, Karar Tarihi: 16/11/2022

Aslen Suriye uyruklu olan ve Türkçe konuşup yazabildiği anlaşılan başvurucunun uyuşturucu ticareti yaptığı iddiasıyla gözaltına alındığı sırada kötü muameleye, fiziksel şiddete ve tehdide maruz kalması, bu durumun cezaevine girişte yapılan muamelede ortaya çıkması ve soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının maddi ve usul boyutunun ihlali

Adil yargılanma hakkı

Abdulalim Bitkin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/2017, Karar Tarihi: 19/1/2023

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığı gerekçesiyle sağlık memuru görevine başlatılmama işlemine karşı açılan iptal davasında davanın sonucuna etkili iddianın kararda karşılanmaması – gerekçeli karar hakkının ihlali

Bekir Yalım Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/22265, Karar Tarihi: 22/11/2022

Emniyet personeli olarak görev yapan başvurucunun FETÖ/PDY üyesi olduğu iddiasıyla hakkında açılan davada beyanları mahkumiyet kararında belirleyici ölçüde delil olarak kullanılan tanığın duruşmada sorgulanmaması – tanık sorgulama hakkının ihlali

Rustem Esen Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/3189, Karar Tarihi: 17/1/2023

Başvurucunun 14.03.2007’de açtığı, 13.11.2014’te Yargıtay’ın onayarak kesinleştirdiği, 3.12.3014’te kesinleşme şerhinin düzenlendiği davada şerhin yaklaşık 4 yıl sonra 17.01.2019’da tebliğ edilmesi ve yargılamanın 7 yıl 8 ay sürmesi – adil yargılanma hakkı kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkının ihlali

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi

İdris Taniş Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/21866, Karar Tarihi: 14/12/2022

Avukat olan başvurucuya ikaz edilmesine rağmen çantasını Şırnak Adliyesi girişindeki X-Ray cihazından geçirmediği için 2559 sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nun 9. maddesindeki düzenlemeye aykırı davrandığı gerekçesiyle 259 TL idari para cezası verilmesi – özel hayata saygı hakkı ile suçta ve cezada kanunilik ilkesinin ihlali

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Ramazan Erdoğan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/26356, Karar Tarihi: 12/1/2023

Sağlık teknikeri olarak yerleştirilen başvurucunun güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması esas alınarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin sekizinci alt bendinde belirtilen şartları taşımadığı gerekçesiyle yerleştiği sözleşmeli personel pozisyonuna atamasının yapılmaması – kanunilik şartının taşınmaması nedeniyle özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlali

Enis Aras Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/36485, Karar Tarihi: 14/12/2022

Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından 12 yıl 6 ay hapis cezası verilen, Cumhurbaşkanlığı affı kapsamında affedilen başvurucunun doktor olarak atanması kararının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin (A) bendinin (5) numaralı fıkrasında belirtilen devlet memurluğuna alınacaklarda aranan şartları taşımadığı gerekçesiyle iptal edilmesi – ihlal yok.

Cengiz Çetin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/33156, Karar Tarihi: 19/1/2023

Mal müdürü olarak görev yapan, 677 sayılı OHAL KHK’si ile ihraç edilen ve OHAL Komisyonu kararı ile göreve iade edilen başvurucunun müdür olarak değil memur olarak atanması – özel hayata saygı hakkının ihlali

KAOS GL Derneği Başvurusu (4), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/20035, Karar Tarihi: 20/10/2022

yeniakit.com isimli internet haber sitesinde “Sapkınları AB Besliyor” ve “Bu Sapkınlığa Kim Dur Diyecek” başlıklı haberlerde kullanılan ifadelerin halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme veya aşağılama suçunu oluşturduğu gerekçesiyle yapılan şikâyetin kovuşturmaya yer olmadığına dair kararla sonuçlanması nedeniyle şeref ve itibarın korunması hakkının ihlal edildiği iddiası – açıkça dayanaktan yoksunluk sebebiyle kabul edilemezlik kararı

Yavuz İrişti Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/10850, Karar Tarihi: 2/3/2023

Etkin pişmanlık hükümleri uygulanarak 1 yıl 10 ay 15 gün hapis cezası ile cezalandırılan ve hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen başvurucunun bir tıp kongresine katılmak istediğini belirterek yaptığı yurtdışı çıkış yasağına dair adli kontrol kararının kaldırılması talebinin reddedilmesi – özel hayata saygı hakkının ihlali

İfade özgürlüğü

Ayfer Kılıçaslan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/25090, Karar Tarihi: 16/11/2022

Daha önce aynı okulda görev yaptığı okul müdürü tarafından sosyal medya hesabında cumhurbaşkanı, hükümet ve AKP aleyhine ve Türkiye Komünist Partisi lehine paylaşımlar yaptığı gerekçesiyle şikayet edilen başvurucuya 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (D) bendinin (o) alt bendi uyarınca “herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunduğu” gerekçesiyle kademe ilerlemesinin durdurulması disiplin cezası verilmesi – ifade özgürlüğünün ihlali

İdil Alakuş Dere Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/38252, Karar Tarihi: 11/1/2023

Bir gazetede editör olarak çalışan başvurucunun sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar nedeniyle iş akdinin feshedilmesi – ifade özgürlüğünü ihlali

Emre Kaya Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/26675, Karar Tarihi: 20/12/2022

İlkokul sınıf öğretmeni olan başvurucunun öğrenci velileri için açılan Whatsapp sınıf grubunda “Barış şehitlerimiz için yaşamı durduruyoruz. 12-13 Ekim’de grevdeyiz! Faşizme inat, savaşa inat barış” ifadelerini içeren afişi “Pazartesi ve salı günleri ders olmayacak” notuyla paylaşması nedeniyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin (ı) alt bendi uyarınca “hizmet içinde devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak” kapsamında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılması – İhlal yok.

Hatice Deniz Aktaş ve Eğitim Ve Bilim Emekçileri Sendikası Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/18481, Karar Tarihi: 23/11/2022

İlkokulda İngilizce öğretmeni olan ve EĞİTİM-SEN üyesi olan başvurucunun Ankara katliamı ve Cizre’de ilan edilen sokağa çıkma yasağına ilişkin haberleri Facebook hesabında paylaşması nedeniyle “yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek” eyleminde bulunduğu gerekçesiyle devlet memurluğundan çıkarma cezası alması – ihlal yok.

Abdulkadir Yurcu Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/35713, Karar Tarihi: 26/1/2023

Tutuklu olan başvurucuya bir operasyon sırasında öldürülen bir örgüt mensubunun ailesine hitaben yazdığı mektup nedeniyle 11 gün hücreye koyma disiplin cezası verilmesi – İhlal yok.

Toplantı, gösteri ve dernek kurmak özgürlüğü

Maside Ocak Kışlakçı Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/21721, Karar Tarihi: 16/11/2022

Cumartesi Anneleri / İnsanları eyleminin 700. haftasının kaymakamlık tarafından yasaklanmasının ardından başvurucunun elleri arkadan kelepçelenerek ve darp edilerek gözaltına alınması ve kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – 34. maddenin ihlali

Pınar Akbina Karaman Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/3871, Karar Tarihi: 3/11/2022

Eğitim-İş Sendikası’nın Ankara’da düzenlemek istediği “laik eğitim ve emeğe saygı yürüyüşü” konulu yürüyüşün Valilik tarafından yasaklanması ve aralarında avukat olan başvurucunun da olduğu yaklaşık 1200 kişilik gruba tazyikli su ve gözyaşartıcı gaz ile müdahalede bulunulması ve başvurucuyla birlikte 89 kişinin gözaltına alınması – toplantı ve gösteri hakkının ihlali

Halkın Kurtuluş Partisi Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/18826, Karar Tarihi: 17/1/2023

1 Mayıs’ta Taksim Meydanı’nda yapılmak istenen gösteriye müdahale edilmesi nedeniyle yapılan şikayetlerde Başbakan, İçişleri Bakanı, Emniyet Genel Müdürü, Vali, İl Emniyet Müdürü hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – ihlal yok.

KAOS GL Derneği Başvurusu (3), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/11193, Karar Tarihi: 20/10/2022

17 Mayıs Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtı Günü için yapılmak istenen gösteriye 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca izin verilmemesi – ihlal yok.

İlknur Özcan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/7314, Karar Tarihi: 16/11/2022

Ankara katliamında hayatını kaybedenleri anmak için düzenlenen gösteriye katılan başvurucunun polis müdahalesi sırasında plastik mermi nedeniyle sağ bacağının alt kısmının arkasında 8×8 cm boyutunda morluk ve ödem, yüzüne sıkılan biber gazı nedeniyle yüzünde ise hafif kızarıklık oluşması ve polisler hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi – toplantı ve gösteri hakkının ihlali

Şerafettin Can Atalay Başvurusu, Başvuru Numarası: 2021/9387, Karar Tarihi: 19/1/2023

Başvurucunun da aralarında olduğu yedi kişilik düzenleme kurulunun Kadıköy İskele Meydanı’nda “Marmara kent ve doğa mitingi” konulu toplantı düzenleme isteklerinin 2911 sayılı Kanun’un “Kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşleri” kenar başlıklı 23. maddesinin (d) fıkrasındaki “…belirtilen yerler dışında … yapılan toplantı ve gösteri yürüyüşleri Kanuna aykırı sayılır.” düzenlemesi gerekçe gösterilerek Kadıköy İskele Meydanı’nın belirlenen toplantı ve gösteri alanı içinde yer almadığı gerekçesiyle reddedilmesi – 34. maddenin ihlali

Muhammed Zengin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/7687, Karar Tarihi: 2/3/2023

Hüda Par Ankara Keçiören ilçesi ilçe dönem başkanı olan başvurucu hakkında süresi içinde ilçe kongresini yapmadığı gerekçesiyle 881 TL idari para cezasına hükmedilmesi – kanunilik şartını taşımadığı gerekçesiyle siyasi örgütlenme özgürlüğünün ihlali

Etkili başvuru hakkı

İ.D. ve Diğerleri Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/14513, Karar Tarihi: 28/12/2022

Başvurucuların kişilik haklarını ihlal ettiği ileri sürülen internet içeriklerine erişimin engellenmesi yönündeki taleplerinin reddedilmesi – şeref ve itibarın korunması hakkı ile bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlali

Mülkiyet hakkı

Salahattin Erdoğan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/6088, Karar Tarihi: 21/12/2022

İlgili mevzuat uyarınca hak sahibi olarak tespit edilen depremzedelere kalıcı konut tahsis edilmemesi – mülkiyet hakkının ihlali

Feramuz Yıldırım Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/21279, Karar Tarihi: 27/10/2022

Mahkemece hükmedilen kamulaştırma bedelinin ödenmemesi – mülkiyet hakkının ihlal

Demet Demirel Ve Diğerleri Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/12998, Karar Tarihi: 1/12/2022

İş müfettişliği yardımcılığından iş müfettişliği kadrosuna yapılacak atamanın hukuka aykırı işlemle geciktirilmesinden dolayı uğranılan parasal hak kayıplarının karşılanmaması – mülkiyet hakkının ihlali

Eğitim hakkı

Umut Deniz Yorulmaz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/19019, Karar Tarihi: 20/12/2022

Ankara Üniversitesi’nde öğrenci olan başvurucunun Ankara Üniversitesi rektörüne yaklaşarak “Yüzlerce akademisyeni ihraç ettiniz utanmıyor musunuz buraya gelmeye, yüzünüz kızarmıyor mu hala, ne yüzle Üniversiteye geliyorsunuz?” demesi, rektörün fotoğrafının bulunduğu bir karton maketi okulda gezdirerek “Gördük ki biz de bir hevesi var okulumuzu gezmek istiyor bu arkadaş, gezemiyor korkudan galiba, dün biz sorduk yüzlerce akademisyen ihraç edildi siz bu okulda nasıl gezebiliyorsunuz dedik cevap veremedi dili tutuldu, biz de onun bu hevesini karşılayabilmek adına maketini yaptık okulda Rektörümüz Sayın [E.İ.yi] gezdireceğiz, öğrenciler çok fazla görmediği için birazcık gezdirelim okulumuzu.” demesi nedeniyle yükseköğretim kurumu personelinin kurum içinde ya da dışında şeref ve haysiyetini zedeleyen eylemlerde bulunduğu gerekçesiyle bir ay yükseköğretim kurumundan uzaklaştırma disiplin cezası ile cezalandırılması – eğitim hakkının ihlali