Nisan – Mayıs – Haziran 2023 AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

Anayasa Mahkemesi tarafından Nisan, Mayıs ve Haziran ayı içerisinde verilen önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.

Önümüzdeki ay görüşmek üzere. 

Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Mehmet Balcal Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/9207, Karar Tarihi: 3/5/2023

Cizre’de sokağa çıkma yasakları sırasında öldürülen başvurucunun ölümüyle ilgili başlatılan soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – İhlal yok.

İşkence yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Murat Arksak Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/282, Karar Tarihi: 9/2/2023

Açlık grevindeki tutuklu ve hükümlülerin sağlık durumuna dikkat çekmek için oturma eylemi yapmak üzere toplanan gruba güç kullanılması ve yakalama sonrasında fiziksel şiddete maruz kalınması – güç kullanımı nedeniyle insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının maddi ve usul yönünden; yakalama sonrası fiziksel şiddet kullanımı nedeniyle kötü muamele yasağının usul yönünden ihlali

Furkan Bircan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/9979, Karar Tarihi: 9/2/2023

Üniversite öğrencisi olan başvurucunun özel bir şirketin Artvin Cerrattepe’de yürüttüğü madencilik faaliyetini protesto etmek amacıyla 2016 yılında şirketin Ankara’daki binasının olduğu sokakta eylem yaparken kemik kırılması ile sonuçlanan fiziksel müdahaleye maruz kalması ve soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – kötü muamele yasağının maddi ve usul boyutunun ihlali

Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı

Özlem Gümüştaş Başvurusu, Başvuru Numarası: 2021/8574, Karar Tarihi: 8/2/2023

Avukat olan ve aynı zamanda Ezilenlerin Sosyalist Partisi genel başkanı olan başvurucunun da aralarında bulunduğu bazı kişiler hakkında MLKP örgütüne üye oldukları iddiasıyla başlatılan soruşturmada başvurucunun konutu terk etmeme ve yurt dışına çıkmama şeklindeki adli kontrol tedbirine tabi tutulması – ihlal yok.

Adil yargılanma hakkı

Çetin Akboğa Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/430, Karar Tarihi: 23/3/2023

İş kazasından kaynaklanan tazminat davasında talebin daha sonra artırılan kısmının zamanaşımı gerekçesiyle reddedilmesi ve yargılamanın 11 yıl 3 ay sürmesi – Mahkemeye erişim hakkı ve makul sürede yargılanma hakkının ihlali

Tayfun Cengiz Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/466, Karar Tarihi: 27/10/2022

Ankara katliamında yaralanan başvurucunun manevi zararların tazmin edilmesi talebiyle açtığı davada Mahkemenin resen araştırma ilkesi gereği ruhsal bütünlüğünün bozulması ile idarenin kusuru arasında illiyet bağı olup olmadığına ilişkin gerekli araştırmaları yapmak ve delilleri toplamak suretiyle sonuca gitmesi gerekirken başvurucunun olay yerinde olduğuna dair fotoğraflarla ilgili olarak Mahkemenin bilirkişi incelemesi yaptırmaması, tanıkları dinlememesi ve ilgili delilleri toplamaması nedeniyle eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile karar vermesi – silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlali

Mehmet Oğur Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/5640, Karar Tarihi: 12/4/2023

Kendisini temsil etmesi için ailesi tarafından görevlendirilen avukatı bulunduğu hâlde kollukta ifade alma işlemleri sırasında kendi seçtiği avukatla görüşmesine izin verilmeyerek -dosyanın diğer sanıklarıyla aralarında menfaat çatışması bulunmasına rağmen- başvurucunun baro tarafından görevlendirilen aynı müdafi tarafından temsil edilmesi ve ifade sırasında verdiği beyanların mahkumiyet kararında esas alınması – hakkaniyete uygun yargılanma hakkıyla bağlantılı olarak müdafi yardımından yararlanma hakkının ihlali

Keziban Karabulutlu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/42860, Karar Tarihi: 9/2/2023

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığı gerekçesiyle öğretmenlik görevine başlatılmama işlemine karşı başvurucu tarafından açılan iptal davasında davanın sonucuna etkili iddianın kararda karşılanmaması – gerekçeli karar hakkının ihlal

Deniz Kartepe Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/17934, Karar Tarihi: 15/3/2023

Ceza soruşturmasıyla dahi ispatlanamamış bir eylem hakkında ağır ceza mahkemesinin “tehdit ettiğinin sabit olduğu” şeklinde bir beyana yer vermesi – masumiyet karinesinin ihlali

Emre Kunt Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/5577, Karar Tarihi: 8/3/2023

Tutuklu olarak yargılanan başvurucunun re’sen görevlendirilen müdafi ile ceza infaz kurumunda görüşememesi – müdafi yardımından yararlanma hakkının ihlali

Yusuf Çoban Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/11417, Karar Tarihi: 8/3/2023

FETÖ/PDY üyesi olma suçundan 7 yıl 6 ay hapis cezası alan başvurucunun mahkûmiyet kararında tek delil olarak ByLock verilerine dayanılması ve bu verilere ilişkin bilirkişi incelemesi yaptırılmaması nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiası – Açıkça dayanaktan yoksunluk sebebiyle kabul edilemezlik kararı

Ayhan Orhanlı Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/7991, Karar Tarihi: 23/2/2023

Nasıpları onaylanmamış subay adaylarının temin faaliyetlerinin olağanüstü hâl kanun hükmünde kararnamesiyle iptal edilmesi üzerine açılan davanın Olağanüstü Hâl İşlemleri İnceleme Komisyonu’na gönderilmesi yerine incelenmeksizin reddedilmesi – mahkemeye erişim hakkının ihlali

Ayşe Fahriye Tosun Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2021/17663, Karar Tarihi: 23/2/2023

Üniversitede çocuk sağlığı ve hastalıkları alanında öğretim üyesi olarak görev yapan başvurucunun mesai saatleri sonrası serbest meslek faaliyetinde bulunma isteğinin kabul edilmemesi üzerine bu işlemin iptali talebiyle açmış olduğu davanın reddine karar verilmesi – ihlal yok

Murat Albayrak Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2020/16168, Karar Tarihi: 8/3/2023

Ankesörlü ya da kontörlü sabit hatlarla ve GSM hattına ilişkin iletişimin tespiti sonucunda elde edilen verilerle telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin tespitine ilişkin kayıtların hukuka aykırı şekilde elde edilmesi ve mahkûmiyet kararında tek veya belirleyici delil olarak bu verilere dayanılması – ihlal yok

Fatih Ağbaba Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2020/13879, Karar Tarihi: 12/4/2023

Hâkim olarak görev yapmaktayken Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun 29/11/2016 tarihli kararıyla meslekten çıkarılan başvurucunun meslekten çıkarılmasına dayanak teşkil eden soruşturma dosyasının kendisine verilmesini reddeden Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Sekreterliği tarafından tesis edilen işleme karşı açılan davanın HSK’nin hâkim ve savcılara ilişkin olarak vermiş olduğu meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı yolunun kapalı olması nedeniyle incelenmeksizin reddedilmesi – mahkemeye erişim hakkının ihlal

Ümran Özkan Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/13338, Karar Tarihi: 8/3/2023

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığı gerekçesiyle göreve başlatılmama işlemine karşı açılan iptal davasında adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiası – Nihai karar UYAP’tan 27/3/2019 tarihinde açılmış, 6/4/2019 tarihinde tebliğ edilmiş, başvurucu tarafından 30/4/2019 tarihinde bireysel başvuru yapılmış olması nedeniyle 30 günlük başvuru süresinin aşılması gerekçesiyle süre aşımı nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Talet Şanlı Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/20526, Karar Tarihi:17/1/2023

Disiplin cezasına karşı infaz hâkimliğine yapılan şikâyette hâkim tarafından sözlü savunma alınmadan karar verilmesi – adil yargılanma hakkının ihlali

Leyla Bitik ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/24350, Karar Tarihi: 16/3/2023

Zorunlu askerlik görevi sırasında meydana gelen ölüm nedeniyle olay 22 mayıs 2012’de olmasına rağmen idarenin hizmet kusurunun olabileceği 3 Mayıs 2017’de ortaya çıktığından olayın olduğu tarih esas alınarak açılan tazminat davasının süre aşımı gerekçesiyle reddedilmesi – mahkemeye erişim hakkını ihlali

Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2019/40991, Karar Tarihi: 23/3/2023

işyerinde incelemenin kanuna aykırı olması nedeniyle konut dokunulmazlığı hakkının, rekabeti kısıtlayıcı davranışlarda bulunulduğu gerekçesiyle idari para cezası uygulanması nedeniyle mülkiyet hakkının, cezanın miktarının tayininde diğer müteşebbislerin ihracat ciroları dikkate alınmadığı hâlde başvurucunun ihracat cirolarının da hesaba katılması nedeniyle mülkiyet hakkıyla bağlantılı olarak ayrımcılık yasağının, aynı fiilin ikinci kez soruşturulması nedeniyle yeniden yargılanmama ve cezalandırılmama ilkesinin, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının, yargılama devam ederken yürürlüğe giren kanunla karar düzeltme aşamasının kaldırılması nedeniyle de mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiaları – Konut dokunulmazlığının ve makul sürede yargılanma hakkının ihlali

Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/35269, Karar Tarihi: 10/5/2023

Başvurucu sendikanın açtığı davanın ehliyet yönünden reddedilmesi – mahkemeye erişim hakkının ihlali

D.K. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/32695, Karar Tarihi: 10/5/2023

Yabancı dil sınavında alınan puan şüpheli bulunarak eş değer sınava çağrılma işlemine karşı açılan davada uyuşmazlığın esasına ilişkin iddialar karşılanmadan karar verilmesi – gerekçeli karar hakkının ihlali

Suçta ve Cezada kanunilik ilkesi

Çetin Doğan Başvurusu (3), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2021/30714, Karar Tarihi: 15/2/2023

Suç oluşturmayan bir eylemden dolayı cezalandırılma nedeniyle suçta ve cezada kanunilik ilkesinin, hukuka aykırı şekilde elde edilen delillerin mahkûmiyete esas alınması nedeniyle hakkaniyete uygun yargılanma hakkının, yargılamanın Yüce Divanda yapılmaması nedeniyle kanuni hâkim güvencesinin, daha önce kovuşturmaya yer olmadığına karar verilen eylemle ilgili yeniden yargılama yapılması nedeniyle aynı fiilden dolayı birden fazla yargılanmama veya cezalandırılmama ilkesinin, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkının, kararlarda yeterli gerekçe bulunmaması nedeniyle gerekçeli karar hakkının, delil toplanması ve incelenmesi taleplerinin kabul edilmemesi nedeniyle silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleri ile adil yargılanma hakkının diğer bazı güvencelerinin ihlal edildiği iddiaları – suçta ve cezada kanunilik ilkesinden ihlal yok.

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Carlos Hakan Piles Puig ve Lucas Piles Puig Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/8845, Karar Tarihi: 15/3/2023

Anneleri Türk, babaları İspanyol olan, Türk hukukuna göre Piles Puig olan soyadlarının İspanyol hukukuna göre Piles Kosif olan soyadları ile değiştirilmesini talep eden başvurucuların taleplerinin reddedilmesi – Aile hayatına saygı hakkının ihlali

Halil Karagöz Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/35748, Karar Tarihi: 10/5/2023

Aynı yerleşke içinde bulunan tutuklu eşiyle açık ve kapalı görüş yaptırılmaması ile eşle yapılan telefon görüşmesinin hem arayan hem de aranan yönünden haftalık telefonla görüşme hakkından düşürülmesi – aile hayatına saygı hakkının ihlali

Nargıza Gulamova Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/33373, Karar Tarihi: 30/3/2023

2014’ten beri Türkiye’de çalışma izni olan Özbek başvurucuya 2018 yılında Türkiye’ye giriş yasağı konması ve evli ve hamile olan başvurucunun yasağın kaldırılması talebinin reddedilmesi – aile hayatına saygı hakkının ihlali

İfade özgürlüğü

Burhan Diktepe Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/10550, Karar Tarihi: 21/12/2022

Ziraat Bankası’nda süreli iş sözleşmesi ile çalışan başvurucunun darbe girişiminden sonra Twitter hesabından yaptığı “Tezgahlanan bu oyunu görebilmek için tüm halkımıza basiret ihsan eyle ya Rab!” paylaşımı ve “Son dakika: HSYK 2 bin 745 hakim ve savcıyı açığa aldı” paylaşımının altında yaptığı “İşte gerçek darbe” yorumu nedeniyle iş akdinin sona erdirilmesi – ihlal yok.

Yaman Akdeniz Başvurusu (2), Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/6815, Karar Tarihi: 15/2/2023

İnternet sitelerine erişimin engellenmesi kararlarına ilişkin istatistiklerle ilgili BTK’ye yapılan bilgi edinme talebinin reddedilmesi – ifade özgürlüğünün ihlali

İlyas Bulcay Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/24527, Karar Tarihi: 9/2/2023

Avukat ve Fenerbahçeliler Derneği başkanlığı yapan başvurucunun Twitter hesabından yaptığı “Yaptıkları hiçbir kamuflaj, 3 Temmuz’u yaşatanların kirli ittifaklarının sürdüğünün görmemizi engelleyemez. Medyanın hiçbir algı oyunu, yıllardır sürdürülen tiyatronun malzemesi olmamızı sağlayamaz. Fenerbahçelileri kimse aptal yerine koyamaz YETER. NET 3 Temmuz kılık değiştirmiş bir şekilde SÜRÜYOR. Bu kavga ancak TOPYEKÜN mücadele ile kazanılır” paylaşımı nedeniyle sporda şiddeti teşvik edecek şekilde basın ve yayın yoluyla açıklamada bulunduğu gerekçesiyle 5.014 TL idari para cezası ile cezalandırılması – İfade özgürlüğünün ihlali

Meltem Radyo ve Televizyon Yayıncılık A.Ş. Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/13551, Karar Tarihi: 23/2/2023

Başvurucunun sahibi olduğu televizyon kanalında yayımlanan bir programın genel sağlığa zarar verecek davranışları teşvik etmesi nedeniyle başvurucuya uyarı yaptırımı ile aynı programda gizli ticari iletişim yapıldığı için RTÜK tarafından 11.026 TL idari para cezası yaptırımı uygulanması – İhlal yok.

Mutia Canan Karatay Başvurusu (3), Başvuru Numarası: 2020/4999, Karar Tarihi: 30/3/2023

Başvurucuyabaşka bir konukla birlikte katıldığı televizyon programında genel olarak beslenmenin önemi, depresyonla beslenme arasındaki ilişki konularına değindikten sonra ilaç şirketlerinin ticari kaygılarla hareket ettiğine, antidepresanlarla mutlu olunamayacağına ancak sağlıklı beslenme ile mutlu olunabileceğine dair mesajlar vermesi nedeniyle ”uzmanlık dışı bir konuda tıbbi değerlendirme yapmak, programı kişisel tanıtım ve reklam aracı haline getirmek, halk sağlığına zarar vermek, tıbbi bir konu ile ilgili ihtilafında kendisi ile farklı düşünen hekimlerle etik olmayan bir biçimde tartışma yöntemi kullanmak” iddiasıyla başlatılan disiplin soruşturmasında İstanbul Tabip Odası Onur Kurulunun kararı ile 1.325 TL para cezası verilmesi – İfade özgürlüğünün ihlali

Necbir Atılgan ve Eğitim Ve Bilim Emekçileri Sendikası Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/37932, Karar Tarihi: 12/4/2023

Ortaokulda sosyal bilimler öğretmeni olan başvurucunun Facebook hesabında yaptığı IŞİD ve YPG ile ilgili paylaşımları nedeniyle “memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” disiplin suçunu işlediği gerekçesiyle devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması – İhlal yok.

Toplanma, gösteri yapma ve dernek kurma özgürlüğü

Abdullah Zeydan ve Selma Irmak Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/10379, Karar Tarihi: 8/2/2023

Dönemin HDP Hakkari milletvekilleri olan ve 11/11/2015 tarihinde katıldıkları toplantı ve gösteri yürüyüşü sırasında Zeydan’ın açılan ateş sonucu Irmak’ın ise plastik mermi ile yaralanması ve bu olaya ilişkin yürütülen soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkından ve kötü muamele yasağından ihlal yok.

Gülseren Yoleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/7092, Karar Tarihi: 29/3/2023

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi Başkanı olan başvurucunun Cumartesi Anneleri – İnsanları tarafından düzenlenen eylemin 700. haftasına katılmak istemesi ancak eylemin yasaklanması ve kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – 34. maddenin ihlali

Deniz Yavuncu ve Diğerleri Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/5126, Karar Tarihi: 23/2/2023

Bir gösteri yürüyüşüne katılmaları veya düşünce açıklamaları nedeniyle başvurucuların TCK’nin 220. maddesinin 6. fıkrasında düzenlenen terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme suçundan mahkum edilmesi – 220/6’nın kanunilik şartını taşımaması nedeniyle ifade özgürlüğü ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali

Veli Saçılık Başvurusu (3), Başvuru Numarası: 2018/27473, Karar Tarihi: 29/3/2023

Kamu görevinden çıkartılan ve açlık grevi yapan kişilere destek olmak için Ankara’da düzenlenen bir eyleme katılan başvurucunun gözaltına alınırken polisler tarafından yaralanması – toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali

Etkili başvuru hakkı

Ayten Adalı ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/2036, Karar Tarihi: 21/12/2022

Soy bağının reddine ilişkin davanın esasa girilmeden reddedilmesi – özel hayata saygı hakkı ile bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlali

Davut Kabasakal ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/27223, Karar Tarihi: 10/5/2023

Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna yapılan başvurunun daha önce Anayasa Mahkemesine yapılan başvurunun süresinde olmadığı gerekçesiyle reddedilmesi – makul sürede yargılanma hakkıyla bağlantılı olarak etkili başvuru hakkının ihlali

Sendika hakkı

Cihan Karaca ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/14821, Karar Tarihi: 1/3/2023

Aile hekimi olarak çalışan başvurucuların üyesi oldukları sendikanın aldığı kararlar uyarınca çeşitli tarihlerde mesai ya da nöbet saatlerinde iş bırakma eylemi gerçekleştirmeleri nedeniyle ihtar puanıyla cezalandırılmaları – Sendika hakkının ihlali 

Muharrem Çimen Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2016/5002, Karar Tarihi: 23/3/2023

Birleşik Metal İşçileri Sendikası arafından alınan grev kararının Bakanlar Kurulu tarafından ertelenmesine karşın başvurucunun iş yavaşlatma eylemine katılması nedeniyle iş akdinin feshedilmesi – sendika hakkının ihlali

Ayhan Akyüz ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/6851, Karar Tarihi: 10/5/2023

DİSK’e bağlı Cam Keramik-İş Sendikasına üye olan iş arkadaşlarının işten çıkarılmasını protesto etmek ve mensubu oldukları sendika ile işverenin görüşmesini sağlamak için iş bırakma eyleminde bulunan başvurucuların iş akitlerinin feshedilmesi – sendika hakkının ihlali

Mülkiyet hakkı

Sina Aziz Manastırı ve Başpiskoposluğu (Tur-U Sina Manastırı) Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/26955, Karar Tarihi: 14/12/2022

Kilise binası ve arazisinden oluşan ve mazbut vakıf statüsüne alınan mal topluluğunun yabancılık unsuru taşıyan vakfa iade edilmesi talebinin reddedilmesi ve yargılamanın yaklaşık 7 yıl 1 ay sürmesi – mülkiyet hakkının ve makul sürede yargılanma hakkının ihlali