İHAM, 2021 yılı istatistiklerini yayımladı: Türkiye, yine ifade özgürlüğü ihlali şampiyonu.

İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), 2021 yılı istatistiklerini İHAM Başkanı Robert Spano’nun katılımıyla gerçekleştirilen bir basın toplantısı ile açıkladı. İstatistiklerin tamamını buradan okumak mümkün.

Genel istatistik

İHAM, 2021 yılı içerisinde toplam 1.105 karar yayımladı. 2019 yılında Mahkeme’ye 44.250 başvuru yapıldı. 32.961 başvuru kabul edilemez bulundu ya da kayıttan düşürüldü. 10.630’u ilgili Hükümet’e bildirildi. Geçen sene 1.901 başvuru hakkında karar verilirken, bu sene %65 oranında bir artışla 3.131 karar verildi. Bu kararlarda başvurular birleştirildiği için aslında 1.105 karar verilmiş oldu. İHAM’a bu yıl İç Tüzük madde 39 uyarınca 1.920 geçici tedbir talepli başvuru yapıldı. Mahkeme, bu başvurulardan 227’si hakkında geçici tedbir kararı verdi.

Mahkeme, 30 Mayıs 2017 tarihinde yayımladığı açıklama ile 22 Mayıs 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2009 yılından bu yana uyguladığı ‘öncelik’ politikasını değiştirdiğini duyurmuştu. Mahkeme’nin en önemli gördüğü ilk üç kategoriye giren başvurulara öncelik verilmesini amaçlayan değişiklik sonucu, 31 Aralık 2021 itibarıyla Mahkeme önünde öncelikli olarak incelenmeyi bekleyen başvuru sayısı, 24.000. Bunun nedeni olarak Ukrayna ve Romanya’daki cezaevi koşulları ve Türkiye’deki hukuka aykırı tutuklama ile ilgili başvurular gösteriliyor. 2020 yılında öncelikli incelenmek üzere seçilen 3.953 başvuru Hükümet’e bildirilirken, 2021 yılında bu sayı 6.266’ya yükseldi.

2021 yılında verilen 232 karar Rusya’ya, 197 karar Ukrayna’ya, 95 karar Romanya’ya ve 78 karar Türkiye’ye karşı verildi. Bu karar içinde İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ni (İHAS) en çok ihlal eden ülkeler sıralamasında İHAS’ın en az bir maddesinin ihlal edildiği 219 karar ile Rusya birinci sırada. Rusya’yı 194 karar ile Ukrayna ve 76 karar ile Romanya ile Türkiye takip ediyor. Mahkeme önünde bekleyen davaların %24.2’si (17.000) Rusya’ya, %21.7’si (15.250) Türkiye’ye, %16.2’si (11.350) Ukrayna’ya, %8.1’i (5.700) Romanya’ya ait.

2021 İstatistikleri ve Türkiye

2021 sonu itibarıyla İHAM önünde Türkiye’ye karşı yapılmış toplam başvuru sayısı 15.251. Türkiye 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılından sonra, 2021 yılında da 31 ihlal kararıyla ifade özgürlüğünü Avrupa Konseyi üyesi ülkeler içerisinde en fazla ihlal eden ülke oldu. [2016 yılı içerisinde verilen 37 ifade özgürlüğü ihlali kararının 7’si Türkiye’den. 2015 yılı içerisinde verilen 28 ifade özgürlüğü ihlali kararının 10’u Türkiye’dendi.] Türkiye ayrıca, 1959-2021 yılları arasında hakkında verilen 3.820 karar ile İHAM’ın en çok karar verdiği ülke. 3.385 ihlal kararıyla, İHAS’ı en fazla ihlal eden ülke. 418 ifade özgürlüğü, 111 toplanma ve örgütlenme özgürlüğü ihlaliyle bu maddeleri en çok ihlal eden Avrupa Konseyi üyesi devlet de yine Türkiye.

2021 yılında Türkiye’ye karşı verilen ihlal kararlarının tamamını, bazı önemli kabul edilemezlik kararlarıyla Hükümet’ten savunma istenilen başvuruları okumak için tıklayın.

Türkiye’ye karşı verilen ve İHAS’ın en az bir maddesinin ihlal edildiği 76 kararda ihlal edilen maddeler:

2. madde – yaşam hakkı: 1 ihlal

2. madde – yaşam hakkı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü: 1 ihlal

3. madde – insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı: 1 ihlal (işkence yasağından ihlal yok)

3. madde – işkence, insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü: 3 ihlal

5. madde – özgürlük ve güvenlik hakkı: 29 ihlal

6. madde – adil yargılanma hakkı: 22 ihlal

6. madde – makul sürede yargılanma hakkı: 1 ihlal

7. madde – kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi: 0 ihlal

8. madde – özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı: 10 ihlal

9. madde – din ve vicdan özgürlüğü: ihlal yok

10. madde – ifade özgürlüğü: 31 ihlal

11. madde – toplantı ve örgütlenme özgürlüğü: 3 ihlal

13. madde – etkili başvuru yolu: 0 ihlal

14. madde – ayrımcılık yasağı: ihlal yok

18. madde: ihlal yo

Ek 1 no.lu Protokol madde 1 – mülkiyet hakkı: 10 ihlal

Ek 1 no.lu Protokol madde 2 – eğitim hakkı: 0 ihlal

Ek 1 no.lu Protokol madde 3 – serbest seçim hakkı: 0 ihlal

Mahkeme’nin 2013-2014 yılı, 2015 yılı, 2016 yılı, 2017 yılı, 2018 yılı ve 2019 yılı istatistiklerine bu linklerden ulaşmak mümkün.