Aralık 2019 ve Ocak 2020 – AYM Kararları Bülteni

Merhaba,

2020’yle birlikte Anayasa Mahkemesi kararlarından oluşan bültenleri hazırlamaya uzun bir aradan sonra devam etmeye karar verdim. Ağustos 2015’ten bu yana çıkan bütün bültenlere buradan ulaşabilirsiniz: https://anayasagundemi.com/tag/bulten/ 

İşkence, insanlıkdışı ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü

Betül Öztürk Gülhan ve Sıla Koç Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/12937, Karar Tarihi: 10.12.2019

Soma’da meydana gelen maden kazasını protesto etmek için 14.05.2014 tarihinde Ankara’daki Madenci Anıtı önünde yapılacak basın açıklamasına katılmak üzere Güvenpark’ta toplanan başvurucuların polisin biber gazlı müdahalesi sonucu yaralanmasına karşı kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – 17. maddenin ihlali (Bu başvuruda toplanma ve gösteri özgürlüğünün de ihlaline karar verildi.)

Özgürlük ve güvenlik hakkı

Mustafa Özterzi Başvurusu [Genel Kurul], Başvuru Numarası: 2016/14597, Karar Tarihi: 31.10.2019

Hakim olarak görev yaparken darbe girişiminden sonra 17.07.2016 tarihinde gözaltına alınan ve tutuklanan başvurucunun özetle; cep telefonu üzerinde yapılan HTS analizi sonucu düzenlenen rapor içeriğine göre haklarında FETÖ/PDY ile bağlantılı suçlardan soruşturma yürütülen kişilerle telefon irtibatının bulunduğu; YARSAV üyesi olduğu; internet geçmişi çıkarımlarında örgütün propagandasını yaptığı bilinen sosyal medya hesapları ve internet sitelerini takip ettiği, buralarda paylaşılan bazı ses ya da video kayıtlarını izlediği, haber ve yorumların okunduğuna dair izler olduğu; FETÖ/PDY’yi övücü nitelikte olduğu değerlendirilen yazı, ekran görüntüsü, fotoğraf ve değişik gazetelerden örgütle ilgili çok sayıda haberin tablete kaydedildiği; kullanmakta olduğu cep telefonunda ByLock uygulamasının yüklü olduğuna dair bir tespit yapılamadığı ancak uygulamanın kurulumuna dair izlerin telefonda kayıtlı bulunan meh…@gmail.com adlı mail adresinde yer aldığı iddialarıyla suçlanması – Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlali

Tunca İlker Öğreten Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/11340, Karar Tarihi: 20.11.2019

Gazetecilik yapan başvurucunun Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’nın kullanmakta olduğu mail adreslerinin şifrelerinin DHKP-C örgütü ile bağlantılı RedHack isimli hacker (bilgisayar korsanı) grubu tarafından ele geçirilmesi ve bu maillerin sosyal medyada manipülasyon amaçlı yayılması olayı ile ilgili olarak başlatılan soruşturma kapsamında 25.12.2016 tarihinde gözaltına alınıp, 17.01.2017 tarihinde silahlı terör örgütüne üye olma suçundan tutuklanması – Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile basın ve ifade özgürlüğünden ihlal yok. (Engin Yıldırım ve Mümtaz Akıncı şerh düşmüş)

Mümtazer Türköne Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/17839, Karar Tarihi: 27.11.2019

Gazeteci başvurucunun Zaman Gazetesi’nde yazdığı aralarında 23/12/2013 tarihli, “Gemi Hızla Su Alıyor”; 24/12/2013 tarihli, “Başbakan Kaybettiği Savaşı Sürdürüyor”; 29/12/2013 tarihli, “Yargı Başbakanın Siyasi Rakibi mi?”; 10/1/2014 tarihli, “Cumhurbaşkanı, Freni Patlayan Kamyonu Durdurabilir Mi?”; 31/1/2014 tarihli, “Paranın İktidarı”; 14/3/2014 tarihli, “Yangınla Delil Yok Etmek”; 19/3/2015 tarihli, “Devri Sabık Yaklaşırken”; 20/3/2015 tarihli, “Türkiye’nin Yeni Aktörleri”; 4/2/2016 tarihli, “Arınç Saray’ı, Sur’daki Tünellere Sokuyor” başlıklı yazıların da olduğu yazılar nedeniyle 27.07.2016 tarihinde gözaltına alınıp 04.08.2016 tarihinde silahlı terör örgütüne üye olmamakla birlikte örgüte yardım etme suçundan tutuklanması – tutukluluğun makul süreyi aştığına ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna, soruşturma dosyasına erişimin kısıtlandığına ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna, tutukluluk incelemelerinin hâkim/mahkeme önüne çıkarılmaksızın yapıldığına ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna, sulh ceza hâkimliklerinin yapısına ilişkin iddiaların açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna, tutukluluğun gözden geçirilmesi kararlarının tebliğ edilmemesi ve tutukluluğa itirazın incelenmemesine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna, tutukluluğa etkili itiraz hakkının ihlal edildiğine ilişkin diğer iddiaların açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna, mal varlığına tedbir konulmasına ilişkin ihlal iddialarının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna, haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna, masumiyet karinesinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna, ifade ve basın özgürlüklerinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna, anayasa’nın 19. maddesinde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edilmediğine, anayasa’nın 26. ve 28. maddelerinde güvence altına alınan ifade ve basın özgürlüklerinin ihlal edilmediğine karar verildi.

Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı

Yaşar İnce Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/1750, Karar Tarihi: 10.12.2019

Sincan 1 No.lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasından hükümlü olan başvurucunun tutukluyken görüşebildiği üvey babasıyla hükümlü hale geldikten sonra üvey babanın mevzuatta sayılan kişiler arasında bulunmaması nedeniyle görüşmesine izin verilmemesi – Özel hayata saygı hakkının ihlali

Süveyda Yarkın Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/39967, Karar Tarihi: 11.12.2019

Silivri 3 No.lu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda tutuklu olarak bulunan babasını bayram günü ziyaret etmek isteyen başvurucunun arama odası önünde istifra etmiş olduğu, içeriye alınarak lavaboya götürüldüğü, durumu normale döndükten sonra sıraya girmesinin istendiği, başvurucunun sıraya girmesi için uyarıldığında tepki gösterdiği ve itiraz ettiği, tekrar uyarıldığında “Allah belanızı versin sizin” demesi üzerine kurumun düzen ve güvenliğini bozduğu gerekçesiyle dokuz ay süreyle ziyaretten men edilmesi – Özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlali

Ahmet Akkurt Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/4541, Karar Tarihi: 11.12.2019

Bolu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda olan başvurucunun darbe girişiminden sonra Abdullah Öcalan’a özetle “15 Temmuz darbe girişiminin ardından Öcalan’dan haber alamaması nedeniyle endişeli olduğunu, hükûmetin 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında demokrasiyi savunmak gibi bir görev elde ettiğini, bu yönüyle darbe girişiminin kuşku uyandırdığını, Cumhuriyet tarihinde asker ve polisin ilk defa birbirinin kanına girdiğini, darbe girişiminin başarısız olması sonucunda ordunun, terör örgütüyle mücadelede ne konumda olacağının zamanla görüleceğini ve hem askerî hem de demokratik siyaset anlamında olanakların eskisinden daha fazla olduğunu” belirten bir faks göndermek istemesine izin verilmemesi – Açıkça dayanaktan yoksunluk nedeniyle kabul edilemezlik kararı

Rasul Kocatürk Başvurusu [Genel Kurul], Başvuru Numarası: 2016/8080, Karar Tarihi: 26.12.2019

Kırıkkale F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü olan başvurucunun babasının vefatını öğrendikten sonra 05.04.2016 tarihli dilekçeyle cenazeye katılmak ve taziyeyi kabul etmek için yaptığı başvurunun babasının 04.04.2016 tarihinde öldüğü ve 05.04.2016 tarihinde defnedildiği gerekçesiyle reddedilmesi – Özel hayata saygı hakkının ihlali (Başvurucu bu kararın kendisine bildirilmesinin ardından İnfaz Hakimliği’ne herhangi bir başvuru yapmadan doğrudan AYM’ye başvurmuş; AYM, oy çokluğuyla, somut olayın şartlarında taziye kabulüne katılma yönünden de İnfaz Hâkimliğine şikâyet yolunun tüketilmesinin zorunlu olmadığı değerlendirilmiştir.)

İfade özgürlüğü

Selahaddin Aydoğdu Başvurusu, Başvuru Numarası: 2016/80280, Karar Tarihi: 23.10.2019

Adana Demirspor Kulübü Başkanı olan başvurucuya katıldığı canlı yayınlarda ” [M.G.] aday olsaydı ben de aday olacaktım. Vicdanen rahatsız olurdum. Bu kulübe zarar veren kim olursa olsun, önüne çıkarım. Ben [M.G.]nin kulübe zarar verdiğini düşünüyorum. Belgeler var, zaten ben anlamıyorum. Kulübe zarar vereceksin. Utanmadan gelip aday olacaksın. Ben böyle bir şey görmedim. Kulüp başkanları para çalmasın, kulüpler kendi kendine döner.” şeklindeki ifadeleri nedeniyle hakaret suçundan 1.500 TL adli para cezası verilmesi – İfade özgürlüğünün ihlali

Kemal Gözler Başvurusu (2), Başvuru Numarası: 2015/5612, Karar Tarihi: 10.12.2019

2004 yılının Nisan ayından beri Türk İdare Hukuku sitesinin (www.idare.gen.tr) kurucusu ve editörü olan anayasa hukukçusu başvurucunun internet sitesinin 2013 yılının Nisan ve Mayıs aylarında bir profesörün iki kitabında usulsüz alıntılar bulunduğu iddiasıyla iki ayrı eleştiri kitabı yayımlamasının ardından erişime engellenmesi – İfade ve bilim sanat özgürlüğünün ihlali

Wikimedia Foundation Inc. Ve Diğerleri Başvurusu [Genel Kurul], Başvuru Numarası: 2017/22355, Karar Tarihi: 26.12.2019

Wikipedia isimli internet sitesinin tamamına erişimin engellenmesi kararı verilmesi- İfade özgürlüğünün ihlali

Toplantı, gösteri ve örgütlenme özgürlüğü

Celal Mezarcı Ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2014/12781, Karar Tarihi: 10.12.2019

Başvuruculara kasım ayının ölen militanlar adına ‘şehitler ayı’ ilan edilmesi, bu ilanın mlkp.info sitesinde yayımlanmasının ardından başvurucuların Adana İnsan Hakları Derneği’nde bir anma gerçekleştirmesi, mezarlıkta devrim şehitlerini anma toplantısı düzenlenmesi, kadına şiddeti protesto amacıyla düzenlenen bir eyleme ESP imzalı dövizlerle katılınması, çeşitli eylemlerde üzerinde ESP isim ve amblemi bulunan stand açılması ve bayrak taşınması, ‘yaşasın devrim ve sosyalizm’, ‘yaşasın devrimci dayanışma’, ‘faşizme karşı omuz omuza’, ‘azadiye kürdistan’, ‘Devrimci tutsaklar yalnız değidir’ ‘parti atılım zafer’, ‘katiller partiye hesap verecek’, ‘işçiler partiye devrime’, ‘H.O. yaşıyor’, ‘komutana bin selam’, ‘katil devlet hesap verecek’, ‘A. hesap verecek’ sloganlarının atılması nedeniyle örgüt üyeliği suçundan hapis cezası verilmesi – Örgütlenme ve toplantı, gösteri özgürlüğünün ihlali

Mülkiyet hakkı

Elif Dursun Doğan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/26141, Karar Tarihi: 10.12.2019

Edremit’te alkollü içecek satışı da yapan bir büfe işleten başvurucuya polisler tarafından 16.08.2014 günü saat 01.40 civarı başvurucunun işlettiği büfeden içinde bira bulunan siyah bir poşetle dışarı çıkan kişilerin olduğunun görülmesi üzerine 22.00’den sonra alkollü içecek sattığı gerekçesiyle 30.454 TL tutarında idari para cezası verilmesi – Mülkiyet hakkından ihlal yok.

Başvuru hakkının kötüye kullanılması

H.Y. Başvurusu, Başvuru Numarası: 2017/7439, Karar Tarihi: 11.12.2019

Eruh Cumhuriyet savcısı olarak görev yaparken 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra FETÖ üyeliğinden tutuklanan başvurucunun daha sonra beraat etmesi ve uğradığı zararın tazmini için açtığı davada 14.113,12 TL maddi ve 12.000 TL manevi tazminata hak kazanması – Bireysel başvuru hakkının kötüye kullanılması (“Koruma tedbiri nedeniyle tazminat davası açılması, başvurunun değerlendirilmesini önemli ölçüde etkileyebilecek nitelikte bir husustur. Başvurucu tazminat davası sonucunda tazminat kazanmışsa ve karar kesinleşmişse tutuklamanın hukuki olmadığı, tutukluluğun makul süreyi aştığı iddiaları açısından ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olduğu gerekçesiyle başvurunun düşmesi sonucuna ulaşılabilir. Öte yandan tazminat davasının devam ediyor olması hâlinde de başvurunun başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğu sonucuna ulaşılması söz konusu olabilecektir. Dolayısıyla başvurucunun başvurunun sonucunu etkileyecek böyle bir davayı açtığı hususunda -dava kesinleşmese bile- Anayasa Mahkemesini bilgilendirmesi gerekir. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun başvurunun değerlendirilmesinde esaslı olan bir unsur hakkında bilgi vermediği, bu süreçte vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Anayasa Mahkemesini bilgilendirmemek suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasını engellediği anlaşıldığından başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.”)