Ekim 2021 – İnsan Hakları Bülteni

İnsan hakları hukuku alanında meydana gelen gelişmeleri derlediğimiz İnsan Hakları Bülteni’mizin sekizincisi hazır.

İnsan Hakları Bülteni’nin bir sonraki sayısında yayımlanması için ilgili gördüğünüz Kasım ayı gelişmelerini anayasagundemi@gmail.com adresine mail atarak öneride bulunabilirsiniz. Bültenden haberdar olmak için mail listesine abone olmayı da unutmayın.

İnsan Hakları Bülteni’nin Ekim 2021 sayısını aşağıdan okuyabilirsiniz. Bültenin bu sayısı, Benan Molu, Rumeysa Budak, İdil Özcan, Polat Yamaner ve Emre Karaman tarafından hazırlanmıştır.

Ekim 2021’de Çıkan Rapor ve Yayınlar

Ulusal ve Uluslararası Kurumların Raporları ve Yayınları

İHAM, Büyük Daire yargılaması sırasında hakimlerin düzeni, rolü ve Ek Protokol No.16 kapsamında ihtiyari görüş taleplerinin incelenmesine ilişkin Mahkeme İç Tüzüğü’nde bir dizi değişiklik yaptığını duyurdu.

Avrupa Parlamentosu, polislerin ve yargısal makamların cezai konularda ve ceza kanunlarında yapay zeka kullanımına ilişkin ara karar aldı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’nin 48. oturumunda, temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevrede yaşamanın bir insan hakkı olduğuna dair tasarının kabul edilmesine karar verildi.

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Komitesi, 16 genç tarafından Arjantina, Türkiye, Brezilya, Fransa ve Almanya’nın iklim krizine karşı atması gereken adımları atmadığı gerekçesiyle yapılan başvuruyu başvurucuların iç hukuk yollarını tüketmedikleri gerekçesiyle reddetti. Komite tarafından başvuruculara gönderilen ve kararın özetine yer verilen mektup, avukat Cemre Demirtaş tarafından Türkçe’ye çevrildi.

Birleşmiş Milletler Terörle Mücadele Sırasında İnsan Haklarının Korunmasına Dair Özel Raportörü, terörle mücadelede insan haklarının ana akımlaştırılması ve kapasite inşasına ilişkin raporunu yayımladı.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, her ülke için İHAM tarafından verilen tazminat kararlarına ilişkin bilgi notu yayımladı.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, İHAM’ın toplanma ve gösteri yürüyüşü özgürlüğüyle ilgili verdiği kararların icrasına ilişkin bilgi notu yayımladı.

Avrupa Birliği Komisyonu, 2021 Genişleme Strateji Belgesi kapsamında Türkiye raporunu yayımladı.

Ulusal ve Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşlarının Raporları ve Yayınları

Cinsiyet Eşitliği İzleme Derneği’nin Kadın Mülteciler ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması yayımlandı.

İnsan Hakları Derneği için KONDA Araştırma Şirketi tarafından yapılan “Türkiye’de Hapishaneler ve Mahpuslar Algısı Araştırması” raporu çıktı.

Uluslararası Af Örgütü’nün “Susturulmuş ve Yanlış Bilgilendirilmiş: Covid-19 Pandemisinde İfade Özgürlüğü Tehlikede” raporu çıktı.

I-CON.net tarafından bu yıl beşincisi hazırlanan ve Türkiye bölümü Serkan Köybaşı ile Emre Turkut tarafından yazılan Global Review of Constitutional Law kitabının 2020 yılı sayısı yayımlandı.

International Service for Human Rights, Birleşmiş Milletler özel raportörlerine başvuru yapacak insan hakları savunucuları ve avukatlar için rehber yayımladı.

Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın “Eleştiriyi Susturmak: İfade ve Medya Özgürlüğüne Yönelik İhlaller (2015-2019)” raporu yayımlandı.

Uluslararası Af Örgütü, “Türkiye: Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun, Daha Şimdiden Sivil Toplum Üzerinde ‘Caydırıcı Etkiye’ Yol Açtı” araştırmasını yayımladı.

Kırmızı Biber Derneği, “Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden Çekilmesi: Kadının İnsan Haklarından Geri Adım” brifingini Türkçe’ye çevirdi.

İstanbul Barosu Adil Yargılama Takip Merkezi, Mahkeme’nin hazırladığı İHAS’ın 6. maddesi, ceza hukuku yönünden adil yargılanma hakkı rehberini Türkçe’ye çevirdi.

Ekim 2021’de Öne Çıkan Kararlar

Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği fonlarının hukukun üstünlüğünün tehdit altında olduğu devletlere verilmemesi yönündeki mekanizmanın kullanılmaması sebebiyle Avrupa Komisyonu’na karşı Avrupa Birliği Adalet Divanı’nda dava açtığını açıkladı.

Bavyera İdare Mahkemesi, 2020 yılında COVID-19 önlemleri kapsamında ilan edilen sokağa çıkma yasaklarının Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi.

Polonya’da Anayasa Mahkemesi, ülke yasalarının Avrupa Birliği yasaları ile çelişmesi durumunda Polonya mevzuatının Avrupa Birliği hukukuna üstün geleceğine hükmetti.

Amerikalılar Arası İnsan Hakları Mahkemesi, 2000 yılında paramiliter güçler tarafından kaçırılan ve işkence gören gazeteci Jineth Bedoya Lima’nın davasında Kolombiya hakkında ihlal kararı verdi.

Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi, evinin yakınındaki bir çöp sahasından çıkan hidrojen sülfür emisyonu nedeniyle sağlığı tehdit edilen 5 yaşındaki bir oğlan çocuğu ile ilgili olarak, İHAS’ın 2. ve 8. maddelerine atıfla kamu yetkililerinin pozitif yükümlülüklerini yerine getirmediğine karar verdi.

Okuma ve dinleme önerileri

Zelal Pelin Doğan’ın kaleme aldığı Bireysel Başvuru Usulünde Önemli Zarar Ölçütü kitabı On İki Levha Yayıncılık tarafından yayınlandı.

Human Rights Law Review’ın 21/4. sayısı çıktı, çok sayıda makaleye çevrimiçi ulaşmak mümkün.

Oxford Üniversitesi Yayınları’ndan çıkan Harris, O’Boyle & Warbrick tarafından yazılan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku kitabının 2018 basım güncellenmiş dördüncü baskısı, Mehveş Bingöllü Kılcı ve Ulaş Karan tarafından Türkçe’ye çevrildi. Kitap, baroların insan hakları merkezlerinden temin edilebiliyor.

İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvururken ihlal iddialarının delillendirilmesi ve ispat külfeti üzerine 5 Temmuz 2021 tarihinde düzenlenen bir günlük webinarın kaydı yayımlandı.