Sırp Asıllı Milletvekillerinin Toplu İstifası Kosova’da Anayasal Krize Neden Oldu

Kosova’nın Belgrad destekli Srpska Lista Partisi’nden 10 Sırp milletvekilinin protesto amacıyla parlamentodan istifa etmesinden sonra yetkililer, anayasal krizi önlemek için istifa eden milletvekillerinin yerini diğer Sırp milletvekilleriyle doldurmak zorunda.

Kosova Hükümetinin Sırpların da Kosova plakalı araçlar kullanmasına yönelik uygulamasını protesto etmek amacıyla Srpska Lista partisi üyesi 10 Sırp milletvekilinin istifası sonrasında Kosovalı yetkililer, Sırp toplumundan 10 yeni milletvekili bulmak durumunda.

Bu toplu istifa, aslında Sırp polisi, belediye başkanları ve yargı görevlilerinin istifasını da içeren daha geniş bir protestonun parçası ve birçok polis memuru da geçtiğimiz günlerde silahlarını ve kelepçelerini bırakmıştı.

Meclis Başkanı Glauk Konjufca basına verdiği demeçte, “Yaşanan olayın nicel olarak Kosova Parlamentosu tarihindeki en büyük istifa olduğuna inanıyorum, çünkü Meclis’te daha önce böyle bir istifa ile karşılaşmamıştık.” diye belirtti.

Ancak Konjufca, anayasal bir kriz içerisinde olmadıkları, olağan bir milletvekili değişikliği sürecinde oldukları konusunda ısrar etti.

Kosova Demokratik Enstitüsü Düşünce Kuruluşu araştırmacısı Eugen Cakolli, BIRN’e yaptığı açıklamada, ” Bu durum, sıradan bir milletvekili değişikliğinden biraz daha farklı, çünkü yasalara göre bir milletvekili yalnızca aynı siyasi oluşum içerisinde yer alan başka bir milletvekilinin yerine geçebilir.” dedi

Kosova’nın seçim yasasına göre, Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani’nin Merkez Seçim Komisyonu’ndan (MSK) her koltuk için “boşluğu dolduracak bir kişinin adını önermesini” istemesi gerekiyor. Bu durumda, Merkez Seçim Komisyonu “talebin yapılmasından sonraki beş iş günü içerisinde” 10 isim önermek zorunda.

Kosova Seçim Kanunu’na göre milletvekilinin istifası sonucu seçilecek yeni milletvekilinin 14 Şubat’ta yapılan son seçimlerde seçim öncesinde sunulan listeler içerisinde aynı cinsiyetten en fazla oyu alan bir sonraki uygun aday olma özelliklerini taşıması gerekiyor.

Kanuna göre aynı cinsiyetten uygun bir aday bulunmaması durumunda istifa eden milletvekili yerine aday listesinde istifa eden vekilden sonra en fazla oyu alan kişinin milletvekili olarak seçilmesi gerekiyor.

Srpska Lista Partisi’nin listesinde milletvekilliğinden istifa eden milletvekillerinin yerine geçebilecek yalnızca dokuz uygun aday bulunmakta.

Spska Lista Partisi’nin Şubat seçimleri için hazırladığı listede 20 milletvekili adayı belirlenmişti. Ancak bu listedeki adaylardan milletvekili Ivan Todosijeviç, 1999 yılında Kosovalı Arnavutların Sırp güçleri tarafından katledilmesinin teröristler tarafından uydurulduğu yönündeki görüşleri sebebiyle etnik nefreti kışkırtmaktan dolayı hüküm giymişti.

Todosijevic’in yerine Srpska Lista Partisi’nin seçim listesinden başka bir aday milletvekilliği görevine getirildi ve istifa eden milletvekillerinin yerini alabilecek yalnızca dokuz potansiyel aday kaldı.

Ancak listede kalan Srpska Lista Partisi adayları bile Kosovalı Sırpların protestosu sebebiyle istifa eden adayların yerine geçmeyi kabul etmeyebilir ve bu durumda Merkez Seçim Komisyonu’nun başka 10 aday tavsiye etmesi gerekebilir.

Cakolli, onuncu milletvekilinin yerine etnik Sırp toplumunu temsil eden başka bir partinin adayının geçebileceğini söyledi.

Seçim yasasına göre, “aday listesinde başka uygun aday yoksa”, bu durumda istifa eden milletvekilinin yerine, en çok oyu alan bir sonraki siyasi oluşumdan ve etnik Sırp topluluğundan uygun bir aday geçmeli.

120 sandalyeli Kosova parlamentosunda 10 sandalye Sırplar için belirlendi.

Cakolli, milletvekillerinin yetkilendirilmesi halinde, seçilmelerinden sonraki üç olağan oturum içinde parlamentoda yemin etmeleri gerektiğini, aksi takdirde yetkilendirilmenin feshedileceğini söyledi.

“Dolayısıyla, diğer Srpka Lista Partisi milletvekillerinin görevi kabul edip etmeyecekleri veya yemin etmek için Meclis’e gelip gelmeyecekleri henüz belli değil.” dedi

Cakolli, bu süreç başarısız sonuçlanırsa, ülkenin bir anayasal krize girebileceğini ekledi.

Kosova’da bulunan Democracy Plus Derneği’nden Albert Krasniqi’ye göre seçimlerde aday olan Sırp temsilciler bu koşulları kabul etmezse, yerleri diğer adaylar tarafından doldurulamaz, bu yüzden koltuklar boş kalacak.

Bu yaşanırsa Cakolli, Kosova Anayasa Mahkemesi’nin ileride benzer durumlara da uygulanabilecek bir karar alması gerektiğini söyledi.

Parlamento tamamen işlevini yerine getiremese de Krasniqi önemli kanunların kabul edilebileceğini veya düzenlenebileceğini belirtti.

Kaynak: Balkan Insight

Bu haber, BAU Hukuk Fakültesi LAW 2018 Current Constitutional Developments dersi kapsamında Ilknur Yıldız, İrem Çağlar, Kemal Tuna Payaslı, Mert Nahmias, Mert Efe Özdemir ve Mihri Ecem Donma tarafından çevrilmiştir.