Genel seçimlere on gün kala Togo’da milletvekilleri ülkenin yeni anayasasını kesin olarak kabul etti. Cumhurbaşkanı’nın doğrudan halk tarafından seçilmesini ortadan kaldıran ve tüm yetkileri bünyesinde toplayan bir “Bakanlar Kurulu Başkanı” pozisyonu yaratan metin muhalefet tarafından eleştiriliyor.
Mart ayının sonundan bu yana Togo’da nefeslerin tutulmasına neden olan anayasa değişikliği etrafındaki dramanın sonuna gelindi: milletvekilleri 19 Nisan’da, genel seçimlere yalnızca on gün kala muhalefet tarafından eleştirilen yeni anayasayı kesin olarak kabul etti.
Perşembe akşamı Meclis’teki 87 oyun 87’sini de alan yeni anayasa ülkeyi bir başkanlık rejiminden parlamenter rejime geçiriyor ve tüm yetkileri bünyesinde toplayan bir « Bakanlar Kurulu Başkanı » poziysonu yaratırken Cumhurbaşkanı’nın doğrudan halk tarafından seçilmesini ortadan kaldırıyor.
Yeni anayasanın hükümlerine göre bu en yüksek makam önemini kaybetmiş durumda çünkü yeni Cumhurbaşkanı’nın hiçbir yetkisi bulunmuyor.
Daha fazlasını oku…
Fransa, kürtaj hakkını açık şekilde anayasasına dahil eden dünyadaki ilk ülke oldu.
Parlamento üyeleri, kadınların kürtaj olmak için “güvence altına alınmış özgürlüğünü” dahil etmek için ülkenin 1958 tarihli anayasasını değiştirme yönünde oy kullandı.
780’e 72 gibi büyük bir farkla geçen değişikliğin duyurulmasıyla birlikte Versailles’daki parlamentodakiler oylamayı ayakta alkışladı.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron değişikliği, “evrensel bir mesaj” gönderen “Fransız onuru” şeklinde betimledi.
Bununla birlikte, Vatikan’la beraber kürtaj karşıtı gruplar değişikliği ağır şekilde eleştirdi.
Daha fazlasını oku…
ABD Yüksek Mahkemesi, Anayasa’daki isyan karşıtı maddeyi kullanarak Donald Trump’ı başkanlık yarışının dışında bırakmaya çalışan eyaletlerin çabalarına son verdi.
Oybirliğiyle alınan karar Colorado’ya özel, ancak diğer eyaletlerdeki çabaların da sona erdiriyor.
Colorado, 2021 yılındaki Capitol isyanını teşvik ettiği gerekçesiyle Trump’ın Cumhuriyetçilerin ön seçimlerinde yarışmasını yasaklamıştı.
Mahkeme, eyaletlerdense sadece Kongre’nin bu tür bir yetkisi olduğuna karar verdi. Yüksek Mahkeme’nin kararı, Trump’ın Salı günü yapılacak Colorado ön seçimlerinde yarışabilmesinin yolunu açtı.
Daha fazlasını oku…Merhaba,
Anayasa Mahkemesi tarafından Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde verilen önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.
Önümüzdeki ay görüşmek üzere.
Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Ahmet Yılmaz ve Diğerleri Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/24394, Karar Tarihi:12/4/2023
Güvenlik görevlilerinin silahlı güç kullanması sonucu ölüm olayının meydana gelmesi ve bu olayın etkili soruşturulmaması – yaşam hakkının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali
Kiymet Doğma Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/24429, Karar Tarihi: 7/6/2023
Sokağa çıkma yasakları sırasında Yüksekova’da gerçekleştirilen operasyonlar sırasında meydana gelen ölüm olayına ilişkin kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – yaşam hakkından ihlal yok.
Daha fazlasını oku…Merhaba,
Anayasa Mahkemesi tarafından Nisan, Mayıs ve Haziran ayı içerisinde verilen önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.
Önümüzdeki ay görüşmek üzere.
Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Mehmet Balcal Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/9207, Karar Tarihi: 3/5/2023
Cizre’de sokağa çıkma yasakları sırasında öldürülen başvurucunun ölümüyle ilgili başlatılan soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – İhlal yok.
İşkence yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Murat Arksak Başvurusu, Başvuru Numarası: 2020/282, Karar Tarihi: 9/2/2023
Açlık grevindeki tutuklu ve hükümlülerin sağlık durumuna dikkat çekmek için oturma eylemi yapmak üzere toplanan gruba güç kullanılması ve yakalama sonrasında fiziksel şiddete maruz kalınması – güç kullanımı nedeniyle insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının maddi ve usul yönünden; yakalama sonrası fiziksel şiddet kullanımı nedeniyle kötü muamele yasağının usul yönünden ihlali
Daha fazlasını oku…Merhaba,
Anayasa Mahkemesi tarafından Şubat ve Mart ayı içerisinde verilen önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.
Önümüzdeki ay görüşmek üzere.
Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Güneş Ayşe Özkeskin Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/41772, Karar Tarihi: 22/11/2022
İçişleri Bakanı’na yönelik silahlı eylem hazırlığına dair istihbarat alınmasının ardından başvurucunun oğlunun şüpheli olduğu gerekçesiyle evlerinin basılması, polisin ‘at silahını, teslim ol’ uyarısının ardından açtığı ateşle başvurucunun eşinin ölmesi, ambulansın hemen gelmemesi ve ölüme ilişkin soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi – yaşam hakkı ihlali iddiasını etkili soruşturma yükümlülüğünün ihlali
Narin Kurt Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2018/2540, Karar Tarihi: 1/12/2022
Berkin Elvan’ı anmak için Okmeydanı’nda toplanan kişilere yönelik müdahale sırasında Okmeydanı Cemevi’nde bir cenaze merasimi için bulunan Uğur Kurt’un polis kurşunuyla başından vurularak öldürülmesi ve polise taksiren ölüme sebebiyet vermekten verilen 1 yıl 8 aylık hapis cezasının 12 bin 100 lira para cezasına çevrilip taksitlere bölünmesi – Yaşam hakkının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali
İşkence yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Dilan Alp Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/32913, Karar Tarihi: 7/12/2022
2013 yılındaki 1 Mayıs eylemi sırasında kolluk kuvvetlerinin attığı gaz kapsülüyle başından yaralanan başvurucunun şikayetinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – Eziyet yasağının ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünün ihlali [Ayrıca, toplantı ve gösteri hakkının ihlali]
Daha fazlasını oku…Merhaba,
Anayasa Mahkemesi tarafından Ocak ayı içerisinde verilen önemli bazı kararların yer aldığı bülten yayında.
Önümüzdeki ay görüşmek üzere.
Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Dilan Dursun Başvurusu, Başvuru Numarası: 2015/18831, Karar Tarihi: 2/11/2022
Gezi Parkı eylemleri sırasında öldürülen Ethem Sarısülük’ün 16/6/2013 tarihinde Ankara’da düzenlenen cenaze törenine katılan başvurucunun güvenlik güçleri tarafından kullanılan gaz fişeğiyle yaralanması ve bu olay hakkında yürütülen ceza soruşturmasının etkin olmaması – yaşam hakkı ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlali
İşkence, insanlıkdışı ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Fevzi Ayber Başvurusu, Başvuru Numarası: 2018/5493, Karar Tarihi: 2/11/2022
HDP eş başkanlarının ve milletvekillerinin tutuklanmasını protesto etmek için 4/11/2016 tarihinde Yüksel Caddesi’nde düzenlenen basın açıklamasına katılan başvurucunun henüz toplanamayan gruba kolluk görevlilerince hiçbir uyarı yapılmaksızın şiddetle müdahale edildiğini, kolluk görevlilerinin fiziksel şiddetine maruz kalıp boğazının sıkıldığını, yere fırlatıldığını, kalkanlarla göğsüne vurulduğunu, yere yatırıldıktan sonra ise ellerinin arkadan kelepçelenip tekmelendiğini ve hakarete maruz kaldığını iddia etmesi ve yürütülen soruşturmada polisler hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesi – güç kullanımı ve elleri kelepçeli bekletilme nedeniyle kötü muamele yasağını etkili şekilde soruşturma yükümlülüğünün ihlali [ayrıca, gösteri hakkının ihlali]
Daha fazlasını oku…
Dr. Ahmet Mert Duygun[1]
- Giriş
Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Mümtaz Soysal güncelliğini hiçbir zaman kaybetmeyen klasik eseri “Dinamik Anayasa Anlayışı”[2] kitabına şu sözlerle başlamaktadır: “Anayasa sözünün bıkkınlık verecek kadar sık kullanıldığı başka bir toplum bulmak herhalde çok güç. Türk toplumu, her tartışmasında, her yazısında, her söylevinde ‘anayasa’ sözünün edildiği bir toplum oldu.”
Gerçekten de Osmanlı-Türk anayasacılık tarihimize bakıldığı zaman yaşanan büyük yahut küçük toplumsal ve siyasal gelişmelerin büyük bir kısmının odağında hiçbir ülkede olmadığı kadar teknik anayasa hukuku tartışmalarının yer aldığı gözlenmektedir. 1961 Anayasasının ikinci döneminden itibaren bu tartışmaların önemli bir kısmını ise hükümet sistemine ilişkin tartışmalar oluşturmaktadır. Özellikle 12 Eylül 1980 askeri darbesinin öncesinde başkanlık sistemi ve yarı-başkanlık sisteminin benimsenmesine ilişkin kuvvetli talepler, askeri darbe sonrasında kabul edilen 1982 Anayasasının başta cumhurbaşkanlığı makamı olmak üzere oldukça güçlü bir yürütme erki öngörmesine karşın sönümlenmemiştir. 1990’larda tekrar başkanlık sistemine geçiş konusunda başlayan tartışmaları, nihayetinde 2007 anayasa değişikliği ile yarı-başkanlık sistemine, 2017 anayasa değişikliği ile ise klasik başkanlık sisteminden büyük ölçüde bir sapmayı ifade eden “Türk tipi başkanlık sistemi” ya da resmi adıyla “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine” geçiş dahi sonlandırmamış; tam aksine başta hükümet sistem değişikliği olmak üzere anayasa değişiklikleri kamuoyunda yürütülen tartışmaların başlıca konusu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Daha fazlasını oku…Merhaba,
2014 yılından bu yana her yıl, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi tarafından o yıl Türkiye’ye karşı verilen ihlal kararlarını, bazı önemli kabul edilemezlik kararlarını ve Hükümet’e bildirilen başvuruları derliyorum. Buradan 2014-2021 arası derlemelerin tamamına ulaşabilirsiniz.
Geçen yıl benzer bir derlemeyi Anayasa Mahkemesi kararları için de yapmak istemiş ve 2020 ve 2021 yılında Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararlar arasından 200 kararı derlemiştim, buradan okuyabilirsiniz.
2022 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından verilen 214 önemli karardan oluşan derlemeyi buradan indirerek okuyabilirsiniz.
Faydalı olması dileğiyle.
Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Gazal Kolanç ve Diğerleri Başvurusu, Genel Kurul, Başvuru Numarası: 2017/37897, Karar Tarihi: 5/7/2022
Cizre’de uygulanan sokağa çıkma yasağı sırasında tıbbi yardım ve tedavi sağlanmaması ve güvenlik kuvvetlerinin güç kullanımı neticesi ölüm meydana gelmesi nedeniyle yaşam hakkının ve bu hak bağlamında etkili soruşturma yapma yükümlülüğünün, sokağa çıkma yasağı uygulaması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının, cenazelerin bulundukları sıradaki fiziksel durumları, cenazeleri teslim alırken ve defin için dinî merasim sırasında yaşanan zorluklar nedeniyle kötü muamele yasağı, özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı ile din ve vicdan özgürlüğünün, başvurucu avukatının bazı başvurucular adına Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine geçici tedbir talebiyle bireysel başvurular yapmasının ardından bir ceza soruşturması kapsamında tutuklanması nedeniyle bireysel başvuru hakkının ihlal edildiği iddiaları – Yaşam hakkı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğünden ihlal yok (diğer iddialar açıkça dayanaktan yoksun olduğu ya da iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilemez bulundu)
Ayşe Kazanhan Ve Mehmet Emin Kazanhan Başvurusu, Başvuru Numarası: 2019/33136, Karar Tarihi: 25/5/2022
Olay tarihinde 12 yaşında olan oğulları Nihat Kazanhan’ın, 14 Ocak 2015 tarihinde Cizre’de yaşanan toplumsal olaylar sırasında polis memuru M.N.G. tarafından ses ve gaz fişeği atabilen bir silahla öldürülmesi ve M.N.G.’nin öldürme suçundan müebbet hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildikten sonra M.N.G.nin önce söz konusu suçu haksız tahrik altında gerçekleştirdiği gerekçesi ile 16 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına, ardından ceza muhakemesi sürecindeki olumlu davranışları ile cezanın geleceği üzerindeki olası etkilerini gözettiği açıklanarak sonuçta 13 yıl 4 ay hapis cezası ile cezalandırılması ve diğer polis memurları hakkında beraat ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi – Yaşam hakkının ihlali
İşkence, insanlıkdışı ve kötü muamele yasağı ve etkili soruşturma yürütme yükümlülüğü
Daha fazlasını oku…
Anayasa Gündemi 